CCF20111206004 (Kopiowanie)

budowy broni pancernej. Pod koniec planu zamierzano jedynie wystawić: 8 batalionów czołgów lekkich, 11 rozpoznawczych dywizjonów pancernych (dla istniejących brygad kawalerii), 22 kompanie czołgów rozpoznawczych (dla dywizji piechoty) i 4 kompanie dla przewidzianych do utworzenia oddziałów motorowych w sile pułków zmechanizowanych, przeznaczonych do rozpoznania kierunków uderzeń nieprzyjaciela i powstrzymywania działań jego oddziałów pancernych¹. Zwiększenie liczby eskadr bombowych, a także modernizację sprzętu i zwiększenie jego stanu posiadania o 50% planowano w polskim lotnictwie. Planowano również powiększenie w oparciu o własną produkcję ilości artylerii przeciwlotniczej o 126 baterii przeznaczonych zarówno do osłony związków taktycznych, jak i ważnych obiektów rozmieszczonych w głębi kraju. Choć plan motoryzacji armii zakładał wzrost ilości samochodów tylko o 2 tysiące, to miały one służyć częściowej motoryzacji dowództw i jednostek technicznych. Najpoważniejszą w stosunku do posiadanych sił rozbudowę zakładał odrębny plan marynarki wojennej.

Realizacja planowanych zamierzeń wymagała znacznych środków finansowych trudnych do uzyskania w ówczesnych realiach gospodarczych kraju. Mimo czynionych zabiegów w celu uzyskania poza środkami z budżetu dodatkowych środków, takich jak pożyczki zagraniczne, pożyczka krajowa czy też utworzenie Funduszu Obrony Narodowej, w 1938 r. okazało się, że pełna realizacja tego planu jest nierealna i postanowiono ją przedłużyć z 6 do 10 lat. Niestety, zagrożenie wojenne narastało bardzo szybko i przybrało formę brutalnej agresji już we wrześniu 1939 r.

Podjęte w połowie lat trzydziestych próby modernizacji i rozbudowy nie przyniosły - mimo ogromnego wysiłku organizacyjnego i finansowego-zasadniczych zmian strukturalnych i technicznych. Nie starczyło na to czasu i możliwości. W rezultacie stan liczebny sił lądowych wynosił w marcu 1939 r. około 283 tysiące. W tym 18 tysięcy oficerów i 43 tysiące podoficerów. Całość sił zorganizowana była w: 30 dywizji piechoty, 11 brygad kawalerii, 1 bryg. panc. mot., 2 brygady saperów, 38 batalionów Obrony Narodowej, II pułków art. i 14 samodzielnych dywizjonów artylerii, 80 baterii artylerii przeciwlotniczej, 57 eskadr lotnictwa i 8 kompanii balonów zaporowych. Niestety, tempo narastania potencjału militarnego obu potencjalnych przeciwników było znacznie wyższe i dysproporcja w siłach wręcz uniemożliwiała stawienie skutecznego oporu na pnlll walki jednemu przeciwnikowi, nie mówiąc już o ich połączonych iilaeh, jak lo miało miejsce po 17 września 1939 r.^{2 3 4}

* )bok głównego wysiłku militarnego społeczeństwa ówczesnej Polski, któ-i ego ukoronowaniem były siły zbrojne, na szczególną uwagą zasługuje cała działalność organizacyjna, szkoleniowa i wychowawcza związana pośrednio / obronnością państwa. Niewątpliwą zasługą władz państwowych byłozor-giullzowanic procesu wychowania społeczeństwa w oparciu o właściwie ipiccyzowaną świadomość historyczną, które pozwoliło w sumie na ukształtowanie wysoce patriotycznych postaw obywatelskich. Dopiero na takim łłllldomcncie można było budować całą strukturę organizacji paramilitarny! h i innych form udziału społeczeństwa w przygotowaniach obronnych¹⁴.

3. Działania społeczeństwa na rzecz obronności

W okresie międzywojennym w większości państw europejskich udział społeczeństw w działaniach na rzecz obronności przyjmował różne formy |n zysposobienia wojskowego. Działalność ta rozumiana była przede wszyst-I mi jako przygotowanie społeczeństwa do służby wojskowej w czasie poko-iu I wojny. W Polsce przysposobienie wojskowe było jednym z ważniejszych elementów rozwijania i doskonalenia sprawności obronnej społeczeństwa. Przed przysposobieniem wojskowym stawiano przede wszystkim zadanie przygotowania młodzieży do odbycia służby wojskowej, a w stosunku do • niej ludności przygotowania do obrony przeciwlotniczej i przeciwgazowej. 1*1 zewidywano także działania organizacyjne związane z przejściem państwa do llmkcjonowania w systemie wojennym. Założenie to było ze wszech miar nIuhziuj, bowiem zamiary obu potencjalnych przeciwników: Związku Radziec-I' logo i Niemiec, nie pozostawiały żadnych złudzeń.

Mimo dyskusji i autentycznych sporów toczonych na temat miejsca i roli przysposobienia wojskowego, nie tylko doceniano znaczenie tej formy wzmacniania obronności państwa, ale również starano się ją rozszerzyć i utrwalić. Jednak dopiero po 1926rokuz inspiracji marszałka Józefa Piłsud-iK logo utworzono wyspecjalizowaną instytucję do realizacji zadań w zakre-u przysposobienia wojskowego i wychowania fizycznego. Bardzo ważnym

23

1

Leonard Ratajczyk. Historia wojskowości. Warszawa 1980, s. 234.

2

Tamże, s. 236.

3

" Kazimierz Pindcl, Obrona terytorialna w II Rzeczypospolitej, Warszawa 1995,

4

i, HJ-97.