CCF20111206021 (Kopiowanie)

Dowódców jednostek pw wyznaczali, stosownie do swoich kompetencji terytorialnych, dowódcy pułków¹⁷.

Pododdziały (nazywane jednostkami) pw występowały na szczeblu drużyny, plutonu (3-5 drużyn) i kompani (3-5 plutonów). Zgodnie z instrukcją starano się, szczególnie na szczeblu drużyny, zgromadzić ćwiczących reprezentujących zbliżony poziom umiejętności wojskowych, wiedzy itp., starano się ze względów mobilizacyjnych, skupiać osoby zamieszkujące na niewielkim obszarze oraz tworzyć pododdziały złożone z członków poszczególnych organizacji i stowarzyszeń¹⁸. Szkolenie na wyższych stopniach organizacyjnych niż ww. możliwe było tylko w czasie ćwiczeń z udziałem wojska¹⁹.

Pododdziały pw były tworzone przez powiatowych komendantów pw, którzy decydowali o przydziałach, podziale organizacyjnym i, w praktyce, obsadzie personalnej funkcji dowódczych²⁰. Powiatowy komendant pw osobiście dowodził kompaniami pw, jeżeli jednak było w powiecie więcej niż trzy, na ich czele stali mianowani dowódcy. Przy tworzeniu plutonów i kompanii kierowano się kryterium terytorialnym²¹.

Omawiany system organizacyjny i analiza dokumentów normujących system organizacyjny pw w Drugiej Rzeczypospolitej pozwala wysunąć wniosek, żc u zarania tworzenia PUWFiPW starano się powiązać system szkolenia z wojskiem. Powiatowy komendant pw miał bezpośredni wpływ na sprawy personalne i szkoleniowe. Zezwolenie na noszenie mundurów przez rezerwistów, zaliczanie zajęć pw do ćwiczeń rezerwy, wspólne szkolenie z wojskiem sprzyjało częściowemu utożsamieniu uczestnictwa w przysposobieniu wojskowym ze służbą na rzecz obronności kraju. Miało to zatem ważny walor wychowawczy. Członkowie jednostek pw poddani zostali władzy dyscyplinarnej przełożonych. Dowódcy drużyn mogli karać naganą zwykłą lub zakazem udziału w jednym ćwiczeniu, dowódcy plutonów udzielić nagany przed frontem i zabronić udziału w dwóch ćwiczeniach, zaś dowódca kompanii w trzech ćwiczeniach²². Natomiast komendant powiatowy pw mógł usunąć z grona członków pw osoby dopuszcza-

Ibidem.

¹¹¹ Ibidem.

¹⁹    Instrukcja wyszkolenia dla oddziałów przysposobienia wojskowego, CAW, Zespól akl CISZ, 1.302.4.1471, s. 8.

²⁰    Organizacja i regulamin..., op. cit.

²¹    Ibidem.

³³ Ibidem.

jącc się niesubordynacji, łamania dyscypliny bądź norm współżycia społecznego. Przysługiwało mu również prawo karania dowódców drużyn, plutonów i kompanii naganą poufną, naganą na piśmie lub ustną, podczas odprawy dowódców jednostek ostrzeżeniem pisemnym.

Dowódca pułku mógł zwolnić z pełnionych funkcji dowódców pw wszystkich szczebli na podlegającym mu terenie²³.

Kolejnym przejawem nawiązywania do wzorów wojskowych był wewnętrzny system zarządzania opierający się na zasadzie dowodzenia - zachowaniu hierarchii, rozkazodawstwa, specyficznych dla instytucji militarnych dokumentów normatywnych.

Członkowie jednostek pw wyróżniali się umundurowaniem, w czasie zajęć przestrzegali regulaminu wojskowego - norm zachowania, formowania szyków, poruszania się w nich, udziału w defiladach, obchodach świąt itp.²⁴

Uczestnicy pw obowiązani byli do karności i posłuszeństwa wobec przełożonych oraz sumienności i rzetelności w zdobywaniu wiedzy i umiejętności w zakresie przygotowania do służby wojskowej²⁵.

Przyjęty system szkolenia zakładał podział na pw młodzieży szkolnej i pozaszkolnej. Ważnym zadaniem było pozyskiwanie członków pw, ponieważ udział w tym ruchu opierał się na zasadzie dobrowolności. Pozyskiwaniu szczególnie młodzieży służyć miał system udogodnień związanych z późniejszym pełnieniem służby wojskowej przez członków przysposobieniu wojskowego.

Wcielenie nowych członków w szeregi pw organizował komendant powiatowy pw zgodnie z rozkazem dowódcy okręgu korpusu²⁶. Nabór prowadzony był indywidualnie lub grupowo, gdy akces zgłaszały komórki organizacyjne (oddziały) stowarzyszeń przysposobienia wojskowego²⁷.

Zdarzało się, że chętni zgłaszający się w innym niż wyznaczony termin oczekiwali na przyjęcie w szeregi pw ćwicząc w drużynach wf, gdyż ich wcielenie mogło powodować zakłócenia w szkoleniu.

Proces szkolenia rozpoczynano od zaewidencjonowania członków pw²⁸, przydzieleniu ich do poszczególnych drużyn i zapoznaniu z programem i roz-

^,ł Ibidem.

¹⁴ Ibidem.

^,s Ibidem.

^w Początek roku szkoleniowego przypada! jesienią, od początku października.

" Instrukcja wyszkolenia..., op. cit., s. 9.

" W celach ewidencyjnych prowadzono „Księgą kontroli zająć”.

57