Przyjmując, iż na linii kontaktu ze ścianą materiał zachowuje się zgodnie z prawem Ckiulomba (12.11), siła oddziaływania ściany składa się z trzech składowych:
a) spójności ośrodka C = c • AB skierowana przeciwnie do kierunku ruchu,
b) składowej stycznej S, = o„ ■ Igę ■ AC skierowanej przeciwnie do kierunku ru chu (<7„ - naprężenie normalne na linii poślizgu),
c) składowej normalnej Sn = <r„ • AC.
Ponieważ składową styczną i normalną można przedstawić jako reakcję R, rc akcja nieruchomej części ośrodka wzdłuż linii AB może być wyrażona w postaci dwóch składowych C i R , z tym, iż R* jest nachylone do normalnej do linii pośli zgu pod kątem ę . Zarówno kierunek C , jak i odchylenie reakcji R*, są przeciwne do kierunku ruchu sztywnego bloku ABC.
Analogicznie reakcja nieruchomej części ośrodka wzdłuż linii AB składa się też z trzech składowych:
a) spójności ośrodka C = c ■ AB skierowana przeciwnie do kierunku ruchu,
b) składowej stycznej S, = an ■ igę ■ AB skierowanej przeciwnie do kierunku ru chu (an - naprężenie normalne na linii poślizgu),
c) składowej normalnej S„ = a„- AB,
które można wyrazić w postaci dwóch składowych C i R, z tym, iż /ż jest nachylo nc do normalnej do linii poślizgu pod kątem ę .
l ak więc na AABC działają siły: G, C, R, C , R*, których wielkości określa się zazwyczaj graficznie z warunku równowagi (rys. 12.7c).
Najpierw, w odpowiedniej skali, rysujemy wielkości znane (rys. 12.7d): silę G G = t^ABC ■ ę,
reakcję C* C* = c • AC,
reakcję C C = c ■ AB,
a następnie wyznaczane są wielkości R* i R (kierunki R* i R są znane i ich wielko ści muszą być takie, aby uzyskać zamknięty wielobok sił).
Rzutując wektory sił uzyskujemy układ równań umożliwiający matematyczne wyznaczenie nieznanych wartości R i R
(12.12)
(12.13)
G + C +C ■ Csina = Rcos(a + ę)-R*s\nę,
C ■ coscr + R ■ sin (a + ę) = R ■ cosę>*. Wielkość R* określamy rozwiązując powyższe równanie
G + C + Csina = -
R ■ sirnp , (12.14)
(/?* • cos#?* -C • coscr)-C-cos(cr + ^) cos(a + ęi)
skąd
_ tg(a + ę)-{f} + C* +Csinq)+C-cosa cosęi -sinę? - tg{a + ę)
(12.15)
6.1.2. Melodii ciiurgclyt/iin
W przypadku stowarzyszonego prawa płynięcia, silę niezbędną do uruchamiania założonego mechanizmu kinematycznie możliwego i statycznie dopuszczalnego można określić także z warunku mocy dyssypowanej.
Rozpatrzmy ponownie zagadnienie przedstawione na rysunku 12.7 i określmy silę poziomą potrzebną do realizacji przedstawionego mechanizmu z warunku energetycznego, tj. warunku równowagi mocy obciążeń zewnętrznych i mocy wewnętrznej, dyssypowanej na liniach nieciągłości
P - V3 = DG + P - V3 = DG + Dab + Dac , (12.16)
gdzie:
P V3 - moc rozwijana przez zewnętrzną siłę poziomą P,
D(, - moc rozwijana przez siły ciężkości,
Dar - moc dyssypowana na linii poślizgu AB,
DAc ~ moc dyssypowana na linii poślizgu AC.
Stąd, pamiętając iż na linii poślizgu dyssypacja energii wyrażona jest zależnością
D*=cAcos<p, (12.17)
gdzie AFjest skokiem prędkości na linii nieciągłości, możemy napisać następujące równanie
P■ V3 -c- AB- F12cos<p + G- V0 +c*AC■ V32cos<p . (12.18)
1'odstawiając do równania (12.18) zależności pomiędzy prędkościami (z hodografu)
Vn=-
V32 =
_ Vo
Fn
sin
(a + p)
sin(90-r/> ) cosę?
V3=V0
' 1 1 'I |
— |
1 1 \ |
vtg(« + ę?) tg(90-ę?*)) |
Ko |
,tg(« + (p) Ctgę J |
obliczamy wartość poziomej siły P
1
tg(« + (P) ctg ę
= C-^-, + G + C\
sin
skąd
c cos^ + G + c*
sin (a + P)
1
tg (a + p)
tg (p
117