CCI00024

ganizacji zakazanej” - jest nią m.in. Komunistyczna Partia Wielkiej Brytanii; działacze lewicowi PP mogli być utrąceni nie tylko z powodu przynależności do partii komunistycznej, ale za same objawy sympatii ku niej).

Elita lokalnej organizacji partyjnej przeprowadza wstępną selekcję kandydatów, lecz nie zawsze do niej należy ostateczna decyzja. Centrale obu partii (konserwatywnej i laburzystowskiej) posiadają faktyczne prawo weta w stosunku do decyzji organów terenowych w zakresie doboru kandydatów. Ostateczna decyzja w tej sprawie należy do lidera partii konserwatywnej lub ogólnokrajowego Komitetu Wykonawczego Partii Pracy. W obu partiach kandydat oficjalnie uznany przez organa centralne po formalnym zgłoszeniu go przez organizację lokalną otrzymuje zawsze list polecający od lidera partii, co oznacza oficjalną akceptację jego nominacji oraz poparcie dla jego kandydatury. Nie było przypadku, aby kandydat partii bez listu polecającego osiągnął sukces wyborczy. W konsekwencji z jednej strony posłowie do Izby Gmin w swej działalności czują się ściśle związani z liderem partii, dzięki której uzyskali mandat, z drugiej strony lider uzyskuje sankcje na wypadek niedostosowania się do zaleceń partii (odmowa listu polecającego).

Zależność od partii posiada też aspekt finansowy — pokrywanie kosztów kampanii wyborczej przez partię.

Zależności między prawem wyborczym a systemem partyjnym wpływają także deformująco na układ sił politycznych w parlamencie (wyniki wyborów). Przyjęta zasada większości względnej i jednomandatowe okręgi wyborcze sprawiają, że wyniki wyborów zarówno w skali jednego okręgu, jak i w skali ogólnokrajowej niejednokrotnie nie odzwierciedlają rzeczywistej woli wyborców.

W okręgach wyborczych, w których zgłoszono więcej niż dwóch kandydatów, bardzo często zdarza się, że mandat zdobywa kandydat reprezentujący mniejszość wyborców swego okręgu. Zasada większości względnej ma też w praktyce wpływ na stosunki między partiami politycznymi. Na przykład bardzo często komuniści, nie chcąc przyczyniać się do rozbicia głosów robotniczych pomiędzy kandydatów Partii Pracy i partii komunistycznej, na czym mogliby korzystać konserwatyści, w ogóle nie wystawiali swoich kandydatów. Analogiczna sytuacja może zaistnieć w okręgu, gdzie kandydują: liberał, konserwatysta i laburzysta - konserwatyści nie wystawiają kandydata, licząc na skupienie głosów na rzecz kandydata liberalnego. Również liberałowie starają się nie zgłaszać swoich kandydatów tam, gdzie mogłoby to zaszkodzić konserwatystom. W rezultacie sytuacja ta sprzyja wyeliminowaniu z walki wyborczej ewentualnych partii trzecich na rzecz umocnienia systemu dwupartyjnego.

Konsekwencją oddziaływania tej zasady (większości względnej) w skali całego państwa jest fakt, że rządy w państwie może sprawować partia, która nie musi mieć poparcia zdecydowanej większości wyborców. Zdarza się, że partia

27