CCI00088

Rozdział III

USTRÓJ POLITYCZNY NIEMIEC

I. EWOLUCJA USTROJU POLITYCZNEGO

3 października 1990 r. w centrum Europy powstało mocarstwo średniej wielkości (obszar 351,041 km², ludność 79 670 000) - Zjednoczone Niemcy. Dzień ten został uznany za Dzień Jedności, państwowe święto Niemieckiej Re-rubliki Federalnej. Niemiecka jedność, traktowana w minionych dziesięcioleciach jako utopia, stała się rzeczywistością, choć jeszcze dziesięć lat wcześniej Erich Honecker, Sekretarz Generalny SED (Socjalistycznej Partii Jedności), wskazując na różne systemy społeczne, gospodarcze i polityczne obu państw niemieckich, uważał, że są one dla siebie jak „ogień i woda”.

Mimo wielu różnic będących następstwem powojennej decyzji wielkich mocarstw koalicji antyhitlerowskiej (umowy poczdamskiej i innych aktów) jednoczące się po 41 latach oba państwa niemieckie wyrastały z tych samych tradycji i doświadczeń historycznych, upadku Republiki Weimarskiej i okresu hitleryzmu, których pobieżne bodaj przedstawienie wydaje się niezbędne do zrozumienia odrębności życia politycznego dzisiejszych Niemiec.

1. Momentem różnicującym rozwój ustroju politycznego Niemiec i wpływającym na pewną swoistość jego cech w porównaniu z życiem politycznym innych państw europejskich był stosunkowo późniejszy niż w innych państwach upadek monarchii absolutnej. W rezultacie społeczeństwo niemieckie znacznie później uzyskało ustrój konstytucyjny, w ramach którego mogło swobodnie rozwijać swą myśl polityczną. Odmiennie kształtowała się też historia państwa riemieckiego, przyczyniając się do zróżnicowania nie tylko według światopoglądów politycznych, ale także kryteriów terytorialnych. Ujawniające się przeciwieństwa, zwłaszcza między krajami północno- i południowoniemieckimi, siały się powodem tego, że nie doszło w rozwoju historycznym do ściślejszego zespolenia ustrojowego w ramach jednolitego organizmu państwowego.

Próby zjednoczenia Niemiec podejmowane były od początku w. XIX. Utworzony przez Napoleona w r. 1806 na gruzach dawnej Rzeszy (państwa, które z uwagi na swą strukturę według określenia niemieckiego prawnika Samuela Puffendorfa, przypominało „jakieś bezkształtne ciało do potwora podobne”) Związek Reński był tylko konfederacją państw, z których każde zachowywało swą suwerenność z punktu widzenia prawa międzynarodowego. Podobny charakter posiadał powstały na kongresie wiedeńskim Związek Niemiecki, w którym przewodnictwo objęła Austria. Także powołana po Wiośnie Ludów i upadku Związku Niemieckiego Konstytuanta nie była w stanie, na skutek zarysowu-^;a:ego się antagonizmu między Prusami i Austrią, doprowadzić do stworzenia