CCI00121

Rozdział IV

USTRÓJ POLITYCZNY REPUBLIKI FRANCUSKIEJ I. EWOLUCJA USTROJU REPUBLIKAŃSKIEGO

1. OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA FRANCJI I EWOLUCJI JEJ USTROJU

Francja to znaczące mocarstwo, stały członek Rady Bezpieczeństwa ONZ, członek Unii Europejskiej, a także Paktu Północnoatlantyckiego (NATO), odgrywające od wielu wieków czołową rolę w Europie. Umożliwia jej to duże urrzemysłowienie oraz wysoki poziom rozwoju rolnictwa. Jest liczącym się producentem żywności, eksportującym swoje nadwyżki. Ludność kraju przekro-yła 58 milionów, co stawia Francję w ścisłej czołówce państw europejskich.

W okresie III Republiki posiadała ona ogromne imperium kolonialne, jed-k w wyniku procesów dekolonizacyjnych zachodzących po II wojnie świato-_wj narody uzależnione wywalczyły niepodległość. Obecnie należą do Francji eliczne już posiadłości zamorskie mające status bądź departamentów (Martynika. Gwadelupa, Gujana, Reunion), bądź terytoriów zamorskich - u wybrzeży Ameryki Północnej i Oceanii.

I W wielowiekowej historii Francji szczególną rolę odegrała rewolucja r. 1789, otwierająca okres kapitalistycznego rozwoju społeczeństwa. Obalenie feudalnej struktury społeczno-gospodarczej otworzyło szerokie możliwości ■zwoju, widoczne także w dziedzinie ustroju politycznego. Ewolucja form politycznoustrojowych jest ogromna, wystarczy wykazać, że od r. 1791 obowią-ywało we Francji 15 konstytucji. Nie przypadkiem też nazwano Francję swo-laboratorium wytwarzania form ustrojowych. Fakt uchwalenia aż 16 kon-ptytucji w okresie niespełna 170 lat tylko pozornie świadczy o niestabilności □stroju. Występujące na przestrzeni prawie dwu wieków systemy polityczne sprowadzić można do sześciu: 1) monarchii parlamentarnej, 2) dyktatury jed-ostki, 3) rządów komitetowych, 4) republiki prezydenckiej, 5) republiki dyrek-orialuej, 6) republiki parlamentarnej.¹ Szczególną jednak żywotność wykazał ustrój parlamentarny występujący w formie monarchii parlamentarnej (okres 34 i republiki parlamentarnej (65 lat w III Republice i 13 w IV Republice).

Ustrój republikański ma we Francji wieloletnie tradycje, jest przy tym rzeczą charakterystyczną, że zmiany form ustrojowych w ramach Republiki odnotowuje się i zaznacza za pomocą kolejnych liczb rzymskich. I Republika istniała w latach 1792-1799, a więc w okresie rewolucji, i zastąpiona została rządami

• Stanowisko takie prezentuje K. Grzybowski, Konstytucja Republiki Francuskiej, Kraków 948. s. 6, a także J. S. Langrod, Zagadnienia polityczno-ustrojowe Francji, Kraków 1947, s. 115.

127