CCI00111 (2)

Prawa rolnego nic sposób uznać za odrębną gałąź prawa, gdyż nie rządzi się ono właściwą dla niego jednolitą metodą regulacji. Jest ono bowiem zbiorem przepisów różnego rodzaju, w szczególności z zakresu prawa cywilnego, administracyjnego i finansowego. Bez żadnych natomiast zastrzeżeń prawo rolne można traktować jako dyscyplinę kompleksową oraz dydaktyczną²⁴.

VII.    Nie stanowi także odrębnej gałęzi prawa prawo spółdzielcze. W szczególności nie do przyjęcia jest broniony w swoim czasie pogląd, że ten dział nie należy do prawa cywilnego, gdyż w stosunku spółdzielczym występuje element podrzędności członka spółdzielni, co wskazuje jakoby na odrębną metodę regulacji oraz powoduje, że uchwały organów spółdzielni to swoiste akty normatywne²⁵. W rzeczywistości prawo spółdzielcze wchodzi w skład należącego do prawa ^ywilnegotzw. Iprawa korporacyjnego^ obejmującego swym zasięgiem także stosunki wewnątrz~imryCffTcorporacyjnych osób prawnych (por. rozdz. VIII, § 2), stosunki zaś między tymi osobami i ich członkami to stosunki równorzędnych podmiotów, a uchwały ich organów to z reguły swoiste czynności prawne (por. rozdział X, § 3). Prawo spółdzielcze jest więc tylko wyodrębnionym działem prawa cywilnego. Jego legislacyjne wyodrębnienie w oddzielnym akcie normatywnym (ustawa z 16.11.1982 r. prawo spółdzielcze, tekst jedn. Dz.U. z 1995 r. Nr 54, poz. 288 z późn. zm.) temu nie przeczy, gdyż zakwalifikowanie oznaczonej grupy przepisów, jako stanowiących oddzielną gałąź, prawa, nie jest rzeczą ustawodawcy, lecz doktryny, która jest powołana do badania istoty zjawisk prawnych. Taki też pogląd zwyciężył zdecydowanie w doktrynie polskiej;²⁶ nieodmiennie też. był reprezentowany w orzecznictwie²⁷. Rzecz oczywista, że nie wyłącza to traktowania prawa spółdzielczego (obejmującego, poza właściwym jego trzonem, także przepisy z innej gałęzi prawa, jak prawo administracyjne czy finansowe), jako tzw. kompleksowej gałęzi prawa. Dziś prezentowane tu stanowisko jest powszechnie przyjęte.

VIII.    Cywilistyczny charakter ma także przeważająca część prawa morskiego, ściślej te przepisy, które regulują stosunki prawne powstające w dziedzinie morskiej żeglugi handlowej. Są to bowiem stosunki między

²⁴    Por. S. Riltcrman: Prawo rolne u system prawa, SC 1963, 1. II, s. 71: J. Paliwoda: Uwagi o usytuowaniu prawa rolnego w systemie polskiego prawa, PiP 1965. nr 3, s. 404; tenże: Problem usytuowania prawa rolnego ir systemie polskiego prawa ora: kodyfikacji prawa rolnego, PiP 1973. nr I. s. 53; J. Nadler: Miejsce prawa rolnego w systemie prawa, PiP 1973. nr 1, s. 97.

²⁵    B. Skawiński: Z teoretycznych zagadnień prawa spółdzielczego. Warszawa 1973; L. Stecki: Prawo spółdzielcze, Warszawa 1979. s. 15; por. także M. Wierzbowski: Charakter prawny stosunków w organizacjach społecznych. PiP 1970, nr 7 — 8.

²⁶    Gcrsdorf: Prawo spółdzielcze, s. 13 oraz: Prawne zagadnienia samorządności spółdzielni w doktrynie i orzecznictwie. ..Spółdzielczy Kwartalnik Naukowy” 1974, nr 1, s. 3; S. Grzybowski: Prawo spółdzielcze w systemie porządku prawnego. Warszawa 1976, s. 24, 84, 230; R. Bierzanek: Prawo spółdzielcze «' zarysie. Warszawa 1972, s. 10.

²⁷    Por. np. orz. SN z 3.09.1982 r.. OSN. 1982. poz. 52.