CCI00121 (2)

b)    stosunki prawne wynikające z pokrewieństwa i powinowactwa

przede wszystkim stosunki prawne między rodzicami a dziećmi oraz z przysposobienia, które polega na stworzeniu między przysposabiającym i przysposobionym takich stosunków, jak między rodzicami a dzieckiem;

c)    stosunki prawne wynikające z opieki nad małoletnim; nie jest to właściwie stosunek rodzinnoprawny w ścisłym tego słowa znaczeniu, ale ponieważ opieka nad małoletnim jest surogatem władzy rodzicielskiej, przeto powszechnie zalicza się ją do prawa rodzinnego.

Systematyka ta leży również u podstaw polskiego kodeksu rodzinnego i opiekuńczego; dzieli się on na trzy tytuły: małżeństwo, pokrewieństwo, opieka i kuratela; odrębnością tego kodeksu jest, że tytułem III objęta została nie tylko opieka nad małoletnim, lecz również nad ubezwłasnowolnionym całkowicie oraz kuratela. Te dwie ostatnie postacie pieczy prawnej nie należą do prawa rodzinnego; o ich objęciu przez kodeks rodzinny i opiekuńczy zadecydowały względy techniczno-kodyfikacyjne, a mianowicie fakt. że organizacja i sposób funkcjonowania opieki nad ubezwłasnowolnionym całkowicie oraz kurateli są bardzo zbliżone do opieki nad małoletnim, co umożliwia odesłanie do odpowiednich przepisów.

VI.    Z chwilą śmierci osoby fizycznej jej prawa osobiste i rodzinne wygasają, natomiast większość praw i obowiązków majątkowych nadal istnieje. Normy prawa spadkowego określają przejście tych praw i obowiązków na inne podmioty.

Kodeks cywilny poświęca problematyce prawa spadkowego księgę IV, która w tytułach I —IX zajmuje się powszechnym prawem spadkowym; tytuł X zaś zawiera przepisy szczególne o dziedziczeniu gospodarstw rolnych. Dziedziczenie to różni się w wielu istotnych kwestiach od regulacji prawa powszechnego, przy czym nie można zapominać, że z punktu widzenia społeczno-gospodarczego przepisy o dziedziczeniu gospodarstw rolnych mają w Polsce szczególnie doniosłe znaczenie.

VII.    Omówiony dotychczas podział prawa cywilnego nie jest wyczerpujący: nie obejmuje bowiem w szczególności działu powstałego historycznie później, do którego należą normy prawne regulujące tzw. prawa (w znaczeniu podmiotowym) na dobrach niematerialnych, jak prawo autorskie i prawo wynalazcze. Przez prawa na dobrach niematerialnych rozumie się prawa do niematerialnego produktu twórczej działalności umysłu ludzkiego (np. utwór naukowy, literacki lub artystyczny, utrwalony w jakiejkolwiek postaci, wynalazek, wzór użytkowy itp.). Mówiąc więc tutaj o dobrach niematerialnych, mamy na myśli wytwory umysłu ludzkiego niejako w oderwaniu od przedmiotu materialnego, od rzeczy, w której wytwór ten został ucieleśniony, np. prawo do autorskiego dzieła literackiego jako takiego przysługuje autorowi lub jego następcy prawnemu zupełnie niezależnie od lego,

38