CCI00132

wanej w r. 1962 Konstytucji w zakresie wyboru Prezydenta Republiki można uznać za przedstawiciela narodu także szefa państwa. Jest on bowiem wybierany w wyborach powszechnych i bezpośrednich.

W systemie organów państwowych na plan pierwszy Konstytucja z r. 1958 wysuwa organy władzy wykonawczej. Z tych zaś dominującą pozycję przyznaje

r

Prezydentowi Republiki. Świadczy o tym nie tylko systematyka konstytucji, jednoznacznie podkreślająca miejsce i rolę ustrojową prezydenta, ale także charakter stosunków między naczelnymi organami państwa i zakres przyznanych im kompetencji.

Konstytucja przyjmuje jakby mieszany system polityczny, zachowujący wprawdzie wiele elementów parlamentaryzmu, ale z jednoczesnym wprowadzeniem elementów właściwych systemowi prezydenckiemu. W początkowym okresie system ten traktowano jako przejściowy, a M. Duverger jeszcze w r. 1961 opublikował książkę pod wymownym tytułem VI Republika i system

u

prezydencki.^l Dał on wyraz stanowisku, że ewolucja ustrojowa we Francji będzie postępowała szybko i doprowadzi w najbliższym czasie do ukształtowania się w pełni systemu prezydenckiego, do czego mogła także zachęcać nowelizacja Konstytucji w r. 1962 i wprowadzenie powszechnych wyborów prezydenta.

System rządów przyjęty w Konstytucji r. 1958 nie ma jednolitego charakteru. Nie jest to czysty system parlamentarny, gdyż mimo utrzymania zasad odpowiedzialności rządu przed parlamentem i praw parlamentu do obalenia gabinetu rola, jaką otrzymał parlament, jest ograniczona. Co więcej, rząd odpowiada politycznie przed parlamentem, ale faktycznie i przed głową państwa. Ograniczona została znacznie funkcja ustawodawcza parlamentu i wprowadzono zasadę niepołączalności mandatu deputowanego z członkostwem w rządzie.

Prezydent nie odpowiada politycznie przed parlamentem i jednocześnie nie wszystkie jego działania wymagają kontrasygnaty. Posiada on szereg uprawnień osobistych, podejmowanych samodzielnie, za które nikt nie odpowiada przed parlamentem.

Nie jest to także w czystej postaci system prezydencki, skoro rząd wywiera aktywny wpływ na działalność parlamentu, jeśli utrzymany został samodzielny urząd premiera oddzielnie od urzędu prezydenta i rząd odpowiada przed parlamentem. Można więc charakteryzowany system określić jako „parlamentaryzm zniekształcony”,^{1 2} w którym w miejsce zdetronizowanego parlamentu postawiono Prezydenta Republiki. W systemie tym punkt ciężkości sprawowania władzy został przeniesiony z legislatywy na organy władzy wykonawczej, w pierwszym rzędzie na prezydenta. Można też system ten określić mianem prezydencko-parlamentarnego³ (a więc różniącym się od klasycznego prezydenckiego, ale i od innych postaci systemu parlamentarno-gabinetowego)

1

^lS M. Duverger, La VI Republiąue et !e regime presiclentiel, Paryż 1961.

2

Tak system ten określa J. Stembrowicz, op. cit. s. 74.

3

¹⁽¹ O systemie parlamentarno-prezydenckim pisał J. Stembrowicz: Rząd w systemie parlamentarnym, Warszawa 1982, s. 84 i n.