CCI00132 (2)

VI.    Kodeksem cywilnym nie zostały objęte unormowania poświęcone prawom na dobrach niematerialnych, czyli przepisy prawa autorskiego oraz przepisy poświęcone tzw. własności przemysłowej.

Prawo autorskie mieściło się w ustawie z 10.07.1952 r. (Dz.U. Nr 34. poz. 234). W związku z dokonującą się u nas reformą prawa cywilnego i rozszerzającymi się stosunkami międzynarodowymi prawu temu zarzucano, że jest przestarzałe, ho nic chroni dzieł powstających dzięki nowoczesnej technice, że nie uwzględnia postanowień umów międzynarodowych (konwencji berneńskiej), że wreszcie jest nieskuteczne, gdyż nie zapobiega tzw. piractwu intelektualnemu. Nawet uwzględniając zrozumiałą w takich okolicznościach przesadę, zarzutom tym nic sposób było odmówić słuszności.

W związku z tym ustawa z 10.07.1952 r. została zastąpiona przez ustawę z 4.02.1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (Dz.U. Nr 24, poz. 83). Na to, że ustawa ta znacznie rozszerza ochronę prawnoautorską. wskazuje już jej art. 1. w którym przykładowo przedstawiony został szeroki wachlarz utworów autorskich, takich jak utwory literackie, publicystyczne, naukowe, kartograficzne, programy komputerowe, utwory plastyczne, fotograficzne, lutnicze, utwory wzornictwa przemysłowego, architektoniczne, muzyczne, sceniczne czy audiowizualne. Jak na to wskazuje tytuł nowej ustawy, chroni ona także prawa autorskim pokrewne, a więc prawa do artystycznych wykonań (prawa artystów wykonawców), prawa do fonogramów i wideo-fonogramów oraz prawa do tzw. nadań telewizyjnych i radiowych¹².

Ochrona szeroko rozumianej własności przemysłowej jest uregulowana w takich aktach normatywnych, jak: a) w ustawa z 19.10.1972 r. o wynalazczości (tekst jedn. Dz.U. z 1993 r. Nr 26. poz. 117), b) ustawa z 31.01.1985 r. o znakach towarowych (Dz.U. Nr 5, poz. 17), c) w rozporządzenie RM z 23.01.1963 r. w sprawie ochrony wzorów zdobniczych (Dz.U. Nr 8. poz. 45). W świetle tych przepisów ochronie podlegają takie dobra niematerialne, jak: wynalazki, projekty racjonalizatorskie, wzory użytkowe i zdobnicze oraz znaki towarowe¹³.

VII.    Do pozakodeksowych uregulowań należy też wiele ustaw, które normują określone stosunki cywilnoprawne w sposób specjalny albo bardziej szczegółowo aniżeli kodeks, który zawiera tylko podstawowy trzon tej regulacji. Poza wspomnianymi już ustawami — prawo autorskie, prawo wynalazcze — regulującymi w zasadzie materię kodeksową, w rachubę wchodzą, jako „uzupełniające" kodeks cywilny: a) akty normatywne o charakterze wyspecjalizowanym, jak prawo wekslowe i czekowe; b) unormowania cywilnoprawne ściśle związane z normami wchodzącymi w zakres innej gałęzi prawa, jak prawo wodne i górnicze; c) akty normatywne o charakterze

¹² Por. J. Błeszyński: „Wprowadzenie" do wydawnictwa tekstowego: Prawo autorskie i prawa pokrewne. Warszawa 1994.

^u Pogłębione opracowanie problematyki własności przemysłowej zawiera praca zbiorowa: System własności intelektualnej, t. 111, Prawo wynalazcze, Ossolineum 1990. Por. także M. Po-źniak-Nicdziclska: Wzory zdobnicze i icli ochrona. Warszawa 1978.

65