CCI00199

Ściśle związaną z rolą kierownika polityki zagranicznej jest funkcja głowił :dowodzącego sił zbrojnych. Przekonuje o tym chociażby kryzys kubański z r. 1962, kiedy to prezydent, a nie Kongres, musiał podjąć decyzję o ewentualnym konflikcie z ZSRR. Podobnie jak w przypadku innych uprawnień prezydenta konstytucja jest w tej mierze lakoniczna - stwierdza jedynie, że „prezydent jest głównodowodzącym armii i floty Stanów Zjednoczonych, jak również milicji poszczególnych stanów [...]”. Na podstawie tej ogólnikowej kompetencji -rezydent dysponuje wyłącznym prawem mianowania funkcjonariuszy wojskowych, planowaniem strategii wojskowej wraz z Sekretarzem Obrony i Radą Bezpieczeństwa Narodowego. W czasie wojny prezydent jest upoważniony do podejmowania bieżących decyzji, co jest ważniejsze niż kongresowe prawo wypowiadania wojny i przydzielania na to odpowiednich funduszów. Prezydenci. szczególnie współcześni, decydują o zaangażowaniu militarnym USA bez zgody Kongresu - można wspomnieć tu chociażby wysłanie wojsk amerykańskich do Korei przez prezydenta Trumana czy inwazję Grenady przygotowaną i kierowaną przez Reagana. Jeśli wspomnimy decyzję o pierwszym użyciu broni azcmowej na mocy decyzji prezydenta Trumana, musimy uznać, że władza pre-t* centa jest w praktyce ogromna, choć bez wątpienia równoważona przez kompetencje Kongresu.

VII. WŁADZA SĄDOWNICZA

UW normowaniu organizacji sądownictwa federalnego konstytucja jest nader oniczna. Jedynie federalny Sąd Najwyższy powołany został bezpośrednio na mccy jej postanowień; do tworzenia niższych sądów upoważniony został Kongres. który czyni to drogą ustawodawstwa.

Jurysdykcja sądów federalnych określona jest przede wszystkim konstytucyjnie i ustawowo. Podlegają jej wszystkie sprawy wynikające z konstytucji, ■staw federalnych i traktatów, spory, których stroną są Stany Zjednoczone, spoty między stanami, spory między mieszkańcami różnych stanów, między stanami a obywatelami innego stanu itp.

Sędziowie są niezawiśli. Gwarancją tego jest bezterminowy okres pełnienia funkcji sędziowskiej (nawet dożywotnio), a możliwość usunięcia sędziego za isccine przewinienia może nastąpić tylko w drodze osądzenia i skazania przez I Kcngres (impeachment).

f Niezawisłość sądów nie oznacza ich całkowitej niezależności od pozosta-[ h:h centralnych organów państwowych. Kongres dysponuje prawem tworzenia sdów, określania ich właściwości i organizacji (np. składu SN), wynagrodzenia gdziów. Ustawodawstwo może więc zawęzić zakres sądowej interpretacji, ■ przez zmianę konstytucji można nawet obalić dotychczasowe orzecznictwo SN. Prezydent zaś dysponuje, przy udziale Senatu, prawem mianowania sę->w federalnych w przypadku opróżnienia stanowiska przez śmierć lub rezy-

■

205