CCI2012102318

334 Gatunki wypowiedzi w analizie stylistycznej

ukowej. Stanowi krótkie omówienie zawartości pracy. Zazwyczaj bywa umieszczane na końcu tekstu, po bibliografii.

PRZYKŁAD

STRESZCZENIE

Autorka postawiła sobie za cel zweryfikowanie istniejącej wiedzy tekstologicznej na materiałach wypowiedzi potocznych, spodziewając się, że pomoże jej to znaleźć odpowiedź na pytanie, czy i kiedy wypowiedź potoczną można uznać za tekst. Doszła do wniosku, że wypowiedź potoczną jako tekst konstytuuje pewien zestaw czynników sytuacyjnych. Byłyby nimi: progresywność, kognitywność, temat oraz intencja komunikacyjna. Fakt, że wszystkie te kategorie łącznie strukturyzują wypowiedź i że wszystkie mają swoje źródło w sytuacji, w opinii autorki sprawia, że nie ma potrzeby mówienia o tych wypowiedziach jako o dyskursie, który jest definiowany w podobny sposób. W innych konwencjach badawczych odgraniczenie tekstu od dyskursu może okazać się konieczne.

[Źródło: B. Boniecka, Tekst potoczny a dyskurs [w:] Tekst. Problemy teoretyczne, pod red. J. Bartmińskiego i B. Bonieckiej, Lublin, Wydawnictwo UMCS, 1998, s. 62]

Streszczenie w języku obcym daje możliwość zapoznania się z zawartością pracy osobom nie znającym języka oryginału. Zazwyczaj na końcu publikacji umieszcza się streszczenia w języku angielskim (summary), francuskim (resume), niemieckim (Zusammenfassung) i/lub rosyjskim (pe3tOMe). Streszczenie w języku obcym bywa zazwyczaj dłuższe niż abstrakt.

Jeszcze inny rodzaj streszczenia - tzw. streszczenie dokumentacyjne -jest stosowany w pracach ośrodków dokumentacji i informacji naukowo-technicznej. Stanowi szczególny rodzaj analizy, zawierający wszechstronne omówienie treści dokumentu z szerokim uwzględnieniem danych faktograficznych. Stosowane jest przy opracowywaniu dokumentów trudno dostępnych, na przykład ze względu na język lub sposób i miejsce przechowywania.

Formę, treść i styl streszczenia dokumentacyjnego określa Polska Norma poświęcona adnotacjom i analizom dokumentacyjnym (PN-77/N-01221).

PRZYKŁAD

KONARSKI STEFAN: Przystosowanie fotometrów fizycznych do określenia lumi-nacji równoważnej w obszarze mezopowym adaptacji oka.

Rozprawa doktorska 28.02.1973. Politechnika Warszawska, Wydział Elektryczny. Stwierdzono, że w przypadku posługiwania się normalną wielkością fotometrycz-ną, jaką jest luminacja, dwie różnobarwne powierzchnie słabo świecące, charakteryzujące się jednakowymi luminacjami, nie są przy zrównywaniu wizualnym jedna-

kowo jaskrawe. Wynika to stąd, że luminacja charakteryzowana jest przez aparat widzenia dziennego (czopki), podczas gdy przy percepcji małych poziomów lumi-nacji bierze faktyczny udział aparat widzenia nocnego (pręciki) i dziennego (widzenie mezopowe). Zmierzono wartości luminacji i tzw. luminacji skotopowej testów barwnych zrównywanych wizualnie pod względem odczucia jaskrawości z testem wzorcowym przy różnych poziomach adaptacyjnych oczu w obszarze mezopowym. Wyznaczono krzywe względnej widmowej skuteczności świetlnej przy widzeniu mezopowym oraz określono zależność, która umożliwiła wyznaczenie luminacji równoważnej badanego źródła światła, zgodnie z definicją CIE. Z podanej zależności wynika, że współczynniki korekcji, które należałoby wprowadzić do wyników pomiarów uzyskanych przy użyciu fotometrów fizycznych w obszarze luminacji mezopowych wahają się zależnie od poziomu luminacji w zakresie od 0,01 do 15. [Źródło: PN-77/N-01231, Adnotacje i analizy dokumentacyjne, s. 18]

13.2.2. Streszczenie w gatunkach dziennikarsko-publicystycznych

Ze szczególnym rodzajem streszczeń spotykamy się w gatunkach należących do stylu dziennikarsko-publicystycznego, na przykład w tekstach prasowych.

Takim swoistym streszczeniem jest tytuł główny wchodzący w skład nagłówka prasowego. Jego funkcja nie ogranicza się tylko do ukazania tematu publikacji. Poprawnie skonstruowany tytuł powinien również streszczać najważniejszą wiadomość tekstu dziennikarskiego [por. rozdział 6.], np.

Przyszłoroczny konkurs Miss Świata odbędzie się w Chinach

PKN Orlen kupi stacje od BP

IPN przygotowuje monografię o stanie wojennym

Nowy akt oskarżenia w wątku kryminalnym łódzkiej ośmiornicy

Order Orła Białego dla Bronisława Geremka

Z formą streszczenia mamy także do czynienia w tzw. lidzie streszczającym, czyli pierwszym - zazwyczaj wyróżnionym większą czcionką -akapicie tekstu dziennikarskiego. Zawiera on podane „w pigułce” informacje opisywane w artykule. Dobrze skomponowany lid streszczający powinien odpowiadać na jak największą liczbę klasycznych pytań informacyjnych, wywodzących się jeszcze z rzymskiej retoryki Kwintyliana (I w. n.e.): kto?, co?, kiedy?, gdzie?, dlaczego?, jak?, na przykład: