23
1.3. Wskaźniki organicznych zanieczyszczeń ścieków
Do prawidłowego przebiegu biologicznego utlenienia związków organicznych, a tym samym do oznaczenia wartości BZT potrzebnych jest wiele substancji odżywczych i mikroelementów. Jednak najważniejszymi pierwiastkami limitującymi rozwój flory bakteryjnej są węgiel, azot i fosfor. Niedobór wymienionych pierwiastków powoduje, że aktywność mikroflory ulega zmniejszeniu. Przyjmuje się, że do prawidłowego oznaczenia minimalna zawartość N i P w stosunku do BZT5 powinna wynosić: BZT : N : P = 100 : 5 : 1.
Niezbędnym warunkiem prawidłowego przebiegu reakcji biochemicznego utlenienia jest obecność flory bakteryjnej właściwej pod względem ilości, jakości i zaadaptowania do istniejących warunków rozkładu danej substancji. W przypadku stosowania mikroflory niezaadaptowanej, proces utlenienia może ulec znacznemu zahamowaniu. Zaleca się, aby optymalną dawkę materiału zaszczepiającego wyznaczyć doświadczalnie.
Wiele substancji organicznych i nieorganicznych działa toksycznie na mikroorganizmy biorące udział w biochemicznym rozkładzie związków organicznych. Mogą one zahamować proces zużycia tlenu lub całkowicie go wstrzymać. Czasami wpływ substancji toksycznej przejawia się w znacznym opóźnieniu procesu. Istnieje pewna grupa substancji, które nawet w małych stężeniach działają toksycznie. Należą do nich np. metale ciężkie, cyjanki, chlor, pestycydy, substancje powierzchniowo czynne. Drobnoustroje mogą się przystosować do pewnej wielkości stężenia substancji toksycznej i po okresie aklimatyzacji rozkład może zachodzić normalnie, a nawet szybciej.
W metodach bezpośredniego oznaczania zużycia tlenu na wynik wpływa również mieszanie. Intensywne i ciągłe mieszanie powoduje przyspieszenie biodegradacji, dzięki łatwiejszemu i szybszemu kontaktowi bakterii z substancjami organicznymi i rozpuszczonym tlenem. Opisane metody mikrobiologiczne oznaczania BZT określają jedynie substancje rozkładalne w metodach biologicznych. Dlatego też rozwinięto metody chemiczne, w których substancje organiczne są utleniane za pomocą środków chemicznych. Oznaczenia te dają pełniejszą informację o sumarycznej ilości związków organicznych w ściekach.
Chemiczne zapotrzebowanie tlenu (ChZT) - to ilość tlenu pobranego z utleniacza chemicznego na utlenienie związków organicznych. W warunkach oznaczenia następuje