21
1.3. Wskaźniki organicznych zanieczyszczeń ścieków
Rys. 1.1. Krzywa przebiegu BZT
zwyczaj po około 10 dniach (po wyczerpaniu przez drobnoustroje związków węgla jako substancji pokarmowej) i trwa do około 100 dni. Najszybciej zachodzą procesy biochemicznego utlenienia w ciągu 5 dni, gdzie około 68% substancji organicznych ulega utlenieniu, po 20 dniach - do 99%, a po 100 dniach następuje całkowite utlenienie.
Metody oznaczania wartos'ci biochemicznego zapotrzebowania tlenu przez ścieki można podzielić na trzy zasadnicze grupy:
- metody chemiczne polegające na pośrednim oznaczaniu zużytego tlenu z wykorzystaniem reakcji chemicznych (metoda rozcieńczeń),
- metody fizyczne polegające na bezpośrednim fizycznym pomiarze ubytku tlenu w czasie inkubacji próbki (metoda Warburga, metoda Sierpa, pomiar automatyczny w Sapromacie),
- metody elektrochemiczne, w których ilość zużytego tlenu określa się metodą polarograficzną lub za pomocą sondy tlenowej.
Najbardziej znana jest metoda rozcieńczeń, która polega na przechowywaniu próbek ścieków - nierozcieńczonych lub po odpowiednim rozcieńczeniu - w termostacie o temperaturze 20 °C, w butelkach szklanych z korkiem doszlifowanym, zwykle o pojemności 250-300 cm3. Zawartość tlenu na początku i końcu okresu inkubacji określa się metodą Winklera lub mierzy sondą tlenową. Na podstawie pomiaru ilości tlenu zużytego w procesach biochemicznego rozkładu oblicza się BZT. Jest ona szczególnie przydatna, gdy chcemy np. ocenić wpływ wprowadzenia ścieków do odbiornika na jego bilans tlenowy. Jednak w celu określenia czynników hamujących w ściekach należy przeprowadzić pomiary przy stanie ścieków niezmienionym przez rozcieńczenie. Wówczas bardziej przydatne okazują się metody fizyczne, np. przy zastosowaniu aparatu Sapromat lub przyrządu Bodtrak firmy Hach.
Na końcową wartość wskaźnika BZT wpływa wiele czynników związanych z warunkami fizykochemicznymi środowiska, obecnością substancji pożywkowych oraz z liczebnością i rodzajem mikroorganizmów występujących w środowisku.
Wpływ temperatury na biochemiczne przemiany związków organicznych w ściekach uwidacznia się dwojako. Z jednej strony zmiany temperatury wpływają na szybkość reakcji