CCI2014112312

czytanie jest niespójne, tempo czytania wolne, nieadekwatna intonacja i akcent. Powstaje monotonny tekst nie liczący się ze znakami interpunkcyjnymi.

-    w pisaniu pojawiają się (przezwyciężone już) artykulacyjne wady wymowy,

-    podobnie jak w czytaniu - w pisaniu ze słuchu występują różnego rodzaju błędy: uproszczenia i zniekształcanie pisowni wyrazów, błędy ortograficzne, wadliwa pisownia głosek miękkich, ubezdźwięcznienia.

Zdarza się, że powstają bezsensowne zlepki literowe. Trudności ze słuchem fonematycznym utrzymują się dłużej niż trudności w czytaniu.

Nieprawidłowości w funkcjonowaniu procesów słuchowych najwcześniej można zauważyć w mowie. Te dzieci często zaczynają mówić z opóźnieniem, mają ubogi słownik, lapidarny sposób wyrażania myśli.

Z biegiem rozwoju mowy pojawia się wadliwe wypowiadanie głosek, zamiana głosek o podobnym brzmieniu (w-f, t-d, b-p itd.), dodawanie głosek i sylab.

W szkole dziecko ma trudności z:

-    przyswajaniem nowego materiału,

-    nauką wierszy (uczeń chwyta sens wiersza ale gubi rytm, przestawia wyrazy albo wstawia wyrazy o podobnym znaczeniu),

tabliczką mnożenia, przyswajaniem reguł, naukąjęzyków obcych.

Prostą konsekwencją jest nienadążanie za programem szkolnym, niechęć i lęk przed szkołą, brak motywacji do nauki, obniżona samoocena.

W początkach nauki czytania dzieci próbują sobie rekompensować te kłopoty poprzez pamięciowe opanowanie tekstu na zasadzie rozpoznawania położenia wyrazów i ich graficznych struktur w zdaniu, opanowując tekst „na pamięć”. Trwa to jednak krótko.

Dzieciom z trudnościami w czytaniu i pisaniu trudno jest stawiać rygory czasowe. Ich przezwyciężanie uzależnione jest od indywidualnych możliwości dziecka. Trudniej pracują na materiale opartym na słowie, łatwiej

-    o spostrzeganie wzrokowe i myślenie konkretno-obrazowe.

W pracy nad analiza dźwiękowa wykorzystujemy wyrazy o prostej budowie fonetycznej, bez zmiękczeń, upodobnień fonetycznych, samogłosek nosowych i głosek tracących dźwięczność na końcu wyrazu.

Kłopoty z czytaniem mają swoje odbicie w pisaniu. Ujawniają się w dyktandach, pisowni ze słuchu, pisowni głosek miękkich si, ś, ć, ci, ź, zi, dź, dzi, a także ą- pisanej często „on” i „ę” pisanej jak „en”. Spore trudności uczniom klas początkowych sprawiają nowo poznane litery: sz, cz, ż, dż.

Oprócz opanowania nowych liter (zakłada się, że poprawną wymowę uczniowie klas początkowych powinni już mieć opanowaną, choć mamy wiedzę, że część ma z tym jeszcze problemy) dzieci muszą je jeszcze utrwalić, zautomatyzować, a następnie zróżnicować w mowie i piśmie.

Zasady wprowadzania nowych dźwięków i liter posiadają swoją odrębni! metodykę. Nas interesuje problem utrwalania i automatyzacji - ale przede wszystkim dyferencjacji nowo poznanych liter i głosek z już poznanymi. Najszybciej i najłatwiej można to uzyskać poprzez zabawę. Zabawy i ćwiczenia słuchu fonematycznego nie są trudne, wymagająjednak dużego zaangażowania osoby prowadzącej, atrakcyjnego materiału ćwiczeniowego, wzmacniania elementami innych funkcji ( wzrokowych, kinetycznych, dotykowych itp.)

Mogą mieć charakter indywidualny i zespołowy. Dziecko rozpoczyna-jące naukę szkolną ma już za sobą podstawowe elementy ćwiczeń słuchu loncmatycznego. Musiało przecież poznać 23 litery alfabetu, oraz posiąść umiejętność posługiwania się nimi w pisaniu i czytaniu.

Niemniej zabawy ze słuchem fonematycznym można rozpocząć od nieliterowej zabawy z kartką papieru:

Delikatnie opuszkami palców pukamy w kartkę, (pada delikatny deszczyk).

Falujemy kartką, (wieje wiatr).

Szybko, coraz szybciej uderzamy palcami w kartkę, (deszcz się wzmaga).

Ugniatamy kartkę, (coraz silniejszy wiatr-wicher).

Pogniecioną kartkę papieru pocieramy o blat stolika, (burza).

Uderzamy otwartą dłonią w stolik, (grzmot).

Dzieci mogą sobie przypomnieć też inne zabawy słuchowe posługując się materiałem nieliterowym, np. z jakimi dźwiękami kojarzą się te rysunki?

kot

(miau)

kran

(kap-kap)

(ko-ko)

kura

pies

(hau-hau)

27