Charakterystyka hodowlana drzew leśnych (42)

Zakres zmienności wysokości

H-2s H«-s H H*s H*2s H-3s

—•_i    i ■■■-*    *

	SS
SS
	s's
SS
SS
0	BPN S
§	BPN 0
BPN(b)	BPN (a)
S .0.	BPN Ib) BPN(a)
SŚi BPN M„	TPN K WJWt
B	Z 1
BKt
BKt
	Ń
Kr HSS	Śt
	SS
	SS
SS
	SS

Powierzchnia:

Pl- Rogów1/61 Rogów 2/61 Rogów 3/61 Rogów 4/61 Rogów 5/61

Rogów 1162 Rogów 2/62

Rogów 3/62 Rogów 4/62

Rogów 1/65

Kórnik

CS - Zvolen A Zvolen B

A - Knódelhutte

D - Syke

GB - Rad nor

Drummond Hi U

Benmore

Thetford

Ryc. 14. Zakres zmienności średnich wysokości jodły różnego pochodzenia w stosunku do średniej ogólnej (H) w jednostkach odchylenia standardowego fs) oraz pozycja jodły z Sudetów (BKł — Bystrzyca Kłodzka, M — Międzylesie, SSI — Stronie Śląskie, St — Strachocin) i Karpat (1 — Istbena, BPN — Babiogórski Park Narodowy: sadzonki ze szkółki odkrytej (a) i podokapowej (b), Ż — Żywiec, TPN — Tatrzański Park Narodowy, N — Nawojowa, K — Krynica, SS — Stary Sącz, O — Gorce, S — Strzyżów, O — Olchowce, B — Baligród, W — Wetlina, H — Hołubią, Kr — Krasiczyn) na powierzchniach w Polsce (PL), Słowacji — (CS), Austrii (A), RFN (D) i Wielkiej Brytanii (GB) (według St. Guni 1986)

Uwagi ogólne

Jodła należy do gatunków, które w praktyce najczęściej odnawiają się samo-siewnie pod osłoną drzewostanu.

Powstawanie, wzrost i rowój odnowień jodły są ściśle związane z jej wymaganiami ekologicznymi. Procesy kiełkowania uzależnione są od typu próchnicy, który zapewnia nasionom, a następnie siewkom zaopatrzenie w wodę, a także wpływa na wiele procesów fizjologicznych. Szczególnie korzystne warunki dla odnawiania znajduje jodła na glebach z wykształconym poziomem próchnicy typu moder ewentualnie modero-butwiny. Bardzo często drzewostany z poziomem próchnicy typu muli nie są zdolne do naturalnego odnawiania.

Przyczyną obumierania odnowień na próchnicy typu muli może być mangan aktywny. Szkodliwe działanie nadmiaru tego mikroelementu ma polegać na ograniczaniu pobierania wody przez siewki, a także wpływie na utlenianie żelaza, i odnowienie może wówczas odczuwać brak Fe^łł koniecznego do budowy chlorofilu. Wysoka kumulacja Mn w próchnicy uniemożliwia pobieranie żelaza i jego transport z korzeni do innych części roślin (Jaworski, Zarzycki 1983).

Zamieranie nalotu na próchnicy typu muli może mieć też charakter alłelo-patyczny. Stwierdzono mianowicie, iż opady deszczu, które „przemyły” korony jodeł, są fitotoksyczne. Właściwości toksyczne wzmagały się silnie w próchnicy typu muli, natomiast próchnica moder-mor wykazywała raczej stymulujący charakter (Becker, Drapier 1984, 1985).

O wzroście odnowień jodłowych decydują często grzyby saprofityczne środowiska glebowego. O zamieraniu nalotu jodłowego decydować może grzyb Cylin-drocarpon destructans (Kowalski 1980). W drzewostanach, w których jodła odnawia się dobrze, dominuje w glebie grzyb ochronny Mycelium radicis atro-virens. Takim korzystnym układem zbiorowiska grzybów charakteryzują się siedliska borowe w Sudetach z udziałem sosny i modrzewia oraz karpacki bór regla dolnego (Abieti-Piceetum montanum). Grzyb patogeniczny Cylindrocarpon destructans występuje częściej w zespole buczyny karpackiej (Jaworski 1979b, Kowalski 1980).

Dla wzrostu najmłodszych jodełek duże znaczenie ma wilgotność gleby. Nalot jodłowy transpiruje intensywniej niż starsze jodełki i dlatego zawartość wody w glebie jest niekiedy w tej fazie rozwoju czynnikiem decydującym.

O warunkach odnowienia decyduje także skład drzewostanu. Bardzo korzystny wpływ na odnowienie jodły wywiera: sosna, modrzew, brzoza i świerk. Dobre warunki odnowieniowe wynikają tu prawdopodobnie z intensywnego światła rozproszonego i mniejszej amplitudy świetlnej, odpowiadającej temu gatunkowi, jak też przypuszczalnie z korzystnego, spektralnego składu światła. Ważny wpływ mogą mieć też zbiorowiska grzybów glebowych, o czym wspomniano wcześniej.