Charakterystyka hodowlana drzew leśnych (44)

wr

równomiernego odnowienia i braku zróżnicowania wysokości, co w efekcie prowadzi do szybkiego osłabienia i wydzielenia się jodły. Dlatego też stosowanie w drzewostanach rębni: częściowej smugowej, kulisowej, Wagnera i Eberharda, zapewniło powstanie odnowienia, ale obecnie jodła została całkowicie z nich wyparta, co wskazuje na konieczność unikania tych rębni (Dannecker 1955, Kor-pel, Vin§ 1965).

Znane stwierdzenia o dobrym odnowieniu jodły na powierzchniach otwartych, np. w Karpatach Wschodnich, odnosiły się jedynie do pierwszych lat wzrostu nalotu i młodnika (niekiedy pochodzenia sztucznego). Stwierdzenia te były jednak nieliczne i zazwyczaj spotykały się z negatywną oceną, głównie zaś ze względu na krótki okres obserwacji (Jaworski, Zarzycki 1983).

Wieloletnie doświadczenia i analiza historyczna wykazały też, że stosowanie metod odnowienia na ekologicznie małych powierzchniach, przy wykorzystaniu wielu lat nasiennych w rębniach: Gayera, badeńskiej i stopniowej gniazdowej udoskonalonej, zapewniło egzystencję jodły do tej pory.

Długookresowe obserwacje potwierdzają, że najwłaściwszą formą postępowania w jedlinach (lub w jedlinach z udziałem świerka i buka) jest rębnia prze-rębowa. Zapewnia ona bowiem zarówno najkorzystniejsze warunki dla powstawania odnowienia, jego wzrostu i rozwoju, jak i pozwala jodle zachować żywotność i długowieczność. Za rębnią tą przemawiają także postulaty ochronne i krajobrazowe. Jest rzeczą oczywistą, że jedynie nieliczne drzewostany spełniają warunki umożliwiające stosowanie tej rębni (struktura przerębowa — wszech-generacyjna). Drzewostany przerębowe znajdują się m.in. na terenie lasów: krynickich (LZD i lasy Gminy Tylicz), Nadl. Piwniczna (L-ctwo Kosarzyska), Nadl. Nawojowa (lasy wsi Łabowa), Parków Narodowych: Pienińskiego, Tatrzańskiego i Roztoczańskiego. Sądzić należy, że drzewostany takie znajdują się także i w innych rejonach Karpat (Jaworski 1979a, 1990).

W jednopiętrowych jedlinach, jak też mieszanych drzewostanach świerkowo-bukowo-jodłowych, bukowo-jodłowych, jodłowych z domieszką dębu, sosny i modrzewia, największe zalety wykazuje, dzięki długiemu okresowi odnowienia i elastyczności cięć, rębnia stopniowa gniazdowa udoskonalona (Jaworski 1990). Rębnia ta ma też zastosowanie przy częściowej przebudowie jednogatunkowych jedlin na drzewostany bukowo-jodłowe, dębowo-jodłowe i dębowo-bukowo-jod-łowe.

Zasady stosowania rębni stopniowej gniazdowej udoskonalonej

Należy ją stosować przede wszystkim w drzewostanach wysokoprodukcyj-nych, żywotnych i stabilnych. Pozwala ona w pełni realizować postulaty produkcyjne oraz ochronno-krajobrazowe i społeczne (wypoczynkowe) (ryc. 15 i 16).

Drzewostany objęte rębnią stopniową gniazdową udoskonaloną należy odpowiednio przygotować. Rolę tę powinny spełniać trzebieże późne, a w p zypadku

I.I wydzielenia-jednostki kontrolne

Ryc. 15. Schemat rębni stopniowej gniazdowej udoskonalonej, stosowanej w drzewostanie bu-kowo-jodłowym z domieszką świerka:

1    — młodnik, cięcia pielęgnacyjne,

2    — podrost, cięcia odsłaniające i pielęgnacja podrostu,

3    — nalot pod osłoną drzewostanu, cięcia odsłaniające,

4    — starodrzew, cięcia obsiewne,

5    — zwarty drzewostan, pielęgnacja zapasu (oryg.)