Charakterystyka hodowlana drzew leśnych (85)

W drzewostanach, w których jesion jest gatunkiem panującym (OIJ), stanowi on tło odnowienia, w które wprowadzamy inne gatunki. Jesion jest doskonałym gatunkiem w drzewostanach mieszanych. Osiąga w nich lepsze rezultaty produkcyjne niż w drzewostanach jednogatunkowych. Drewno najlepszej jakości uzyskuje się w drzewostanach mieszanych z klonem zwyczajnym, grabem, bukiem, przy czym jesion musi mieć możliwości swobodnego rozwoju korony (Materiały ETH, Pogrebnjak 1968).

Jesion jako gatunek współpanujący wprowadzamy kępowo lub grupowo, wykorzystując najodpowiedniejsze dla niego mikrosiedliska. Domieszka jesionu na siedliskach lasu górskiego i olsu typowego wymaga także uwzględniania najkorzystniejszych warunków wodno-troficznych. Do mikrosiedlisk dostosowujemy w takich warunkach formę zmieszania, najczęściej są to skupienia odpowiadające pojedynczej lub grupowej formie zmieszania.

W ramach przebudowy należy jesion wprowadzać na eutroficzne siedliska świeże i wilgotne w miejsce olszy i graba. Zalecany jest także do uprawy plantacyjnej na gruntach porolnych i w lesie łęgowym (Zaręba 1986).

Jesion doskonale nadaje się do zadrzewiania brzegów rzek i skarp strumyków. Jest on wyjątkowym gatunkiem drzewa, jego drewno nie może być bowiem zastąpione przez żaden gatunek europejski. Należy do gatunków szybko rosnących i wcześnie daje drewno użytkowe, które osiąga wysoką cenę. Z uwagi na nieprzeciętne właściwości techniczne drewna jesion jest zaliczany, obok wiązu i jawora, do tzw. szlachetnych drzew liściastych.

XIII. OLSZA CZARNA — Alnus glutinosa Gaertn.

Znaczenie gospodarcze na obszarze naszego kraju mają dwa gatunki olszy: olsza czarna i olsza szara. Znaczenie ochronne przy kształtowaniu górnej granicy lasu w Bieszczadach ma olsza zielona.

1. Występowanie

Olsza czarna występuje w całej Europie, a także Azji i północnej Afryce (ryc. 32). W Alpach dociera do wysokości 1800 m npm (Gómy Engadyn), w Karpatach Południowych do 1300 m npm. Optymalne warunki wzrostu znajduje we wschodniej części zasięgu, w krajach nadbałtyckich, w Polsce, w Białorusi i na Ukrainie (Materiały ETH, Svoboda 1957).

Olsza czarna w Polsce jest typowym gatunkiem nizinnym. Występuje na niżu w północnej i środkowej części kraju i na południu. W górach rośnie rzadko, nie przekraczając w zasadzie 400-500 m npm. Jednostkowo sięga do piętra regla dolnego, dochodząc prawie do 1000 m npm (Pancer-Koteja, Zarzycki 1980).

Ryc. 32. Zasięgi Pinus sylvestris L., Betula verrucosa Ehrh., B. pubescens Ehrh. i Alnus glutinosa Gaertn. (według H. Mayera 1977)