Charakterystyka hodowlana drzew leśnych (53)

Wick	Liczba drzew w drzewostanie głównym	Miąższość grubizny drzewostanu głównego	Sumaryczna produkcja grubizny	Bieżący przyrost roczny grubizny
(lata)	sztTha	(m^3/ha)	(m^3/ha)	(m^3/ha)
20	2137	100	108
25	1457	147	178	14,0
40	711	259	366	11.6
60	428	370	566	9,0
80	314	455	725	7,2
100	250	512	849	5,5
140	181	570	1012	2,9

4. Odnawianie

Modrzew odnawia się dobrze samosiewnie w warunkach sprawnej gleby i przy bardzo korzystnym oświetleniu. Odnowienie naturalne uzyskuje się przy wykorzystaniu samosiewu bocznego w rębni zupełnej smugowej lub pasowej. Samosiew boczny zaleca się wykorzystać wszędzie tam, gdzie nasienniki modrzewia wykazują pełną zdrowotność i dobry wzrost, a ich udział w drzewostanie wynosi co najmniej 10% (Tyszkiewicz, Obmiński 1963). Gdy gleba nie jest sprawna, konieczne jest jej przygotowanie. Najczęściej stosuje się brony, kul-tywatory, jeże; dotyczy to gleb o cienkiej warstwie ściółki lub słabo rozwiniętej pokrywie gleby. Grubsza warstwa ściółki i silny rozwój roślinności wymagają stosowania pługów.

Częściej niż odnawianie naturalne stosowane jest odnawianie sztuczne. Siew jest możliwy tylko w bardzo sprzyjających warunkach przy nieznacznym zachwaszczeniu, co na siedliskach żyznych (las mieszany świeży i las świeży) 1 przy równoczesnym odsłonięciu gleby zdarza się rzadko, z uwagi na światło-żądność modrzewia. Siew wykonujemy na przygotowane jesienią talerze, stosując luźną więźbę, zalecaną również przy sadzeniu (tab. 14).

Do sadzenia nadają się dobrze wyrośnięte sadzonki jednoroczne. Przy odnawianiu lub zalesianiu powierzchni skłonnych do zachwaszczenia oraz powierzchni wyższych położeń górskich używa się sadzonek dwu-, trzyletnich. Jedno-i dwulatki wysadzamy w szparę, starszy materiał w jamkę za pomocą łopaty w więźbie 2,2 x 2,2 m do 3,2 x 3,2 m. Najpewniejsze wyniki sadzenia osiąga się przez wykonanie go jak najwcześniej, na wiosnę, przed rozwinięciem pączków i przy starannym przygotowaniu gleby.

Najważniejszym zagadnieniem przy zamierzonym wprowadzaniu modrzewia na odpowiednie dla niego siedliska jest wybór składu gatunkowego i formy zmieszania w uprawach.

Większość hodowców, autorytetów w zakresie uprawy modrzewia stwierdza, że temu gatunkowi najbardziej odpowiada wzrastanie w drzewostanach mieszanych razem z gatunkami o odmiennych właściwościach ekologicznych, korzystnie oddziałujących na modrzew oraz — co jest bardzo istotne — utrzymujących glebę w sprawności. Bardzo dobrze wzrasta i rozwija się w domieszce z lipą, grabem, ewentualnie bukiem na nizinach oraz z kosówką, limbą i świerkiem w górach. W drzewostanach wielogatunkowych, zwłaszcza o złożonej budowie, modrzew charakteryzuje się lepszą budową strzały i zdrowotnością oraz wzmaga produktywność i wartość drzewostanu. Przykładów takich drzewostanów dostarczają m.in. lasy z terenu Gór Świętokrzyskich.

W celu rozwinięcia możliwości przyrostowych modrzewia i pełnego wykorzystania siedliska należy, zdaniem Tyszkiewicza, przestrzegać następujących zasad:

•    stworzyć odpowiednią budowę drzewostanu, która przynajmniej przez pierwsze 30-40 lat zapewni dobre naświetlanie koron modrzewia, nie zakłócone ocienieniem z boku przez korony gatunków towarzyszących,

•    wybrać na drzewa towarzyszące gatunki o dużym opadzie ściółki, łatwo ulegające rozkładowi (grab, lipa),

•    wprowadzić gatunki drzew o późniejszej w stosunku do modrzewia kulminacji przyrostu, które w pierwszym okresie wzrostu nie ograniczają pełnienia głównej roli przez modrzew, a później przyczyniają się do wzmożonej ogólnej produktywności lasu.

Uzyskanie pożądanej budowy proponuje osiągnąć Tyszkiewicz dwiema drogami:

•    sadząc równocześnie modrzew, wspólnie z wolniej przyrastającymi gatunkami,

•    wysadzając sam modrzew, a po upływie pewnego czasu podsadzając inne gatunki (Tyszkiewicz, Obmiński 1963).

W pierwszym przypadku można wysadzić modrzew w liczbie 600-1500 szt./ha, co wyniesie 10-25% całkowitej liczby sadzonek. Drugie rozwiązanie polega na wysadzeniu 2500-4500 sztuk modrzewia na 1 ha. Uprawa taka przed upływem 10 lat osiąga zwarcie.

Przy tym rozwiązaniu brakuje jednak korzystnego oddziaływania na glebę wywieranego przez gatunki liściaste, a modrzew, w warunkach jednogatunkowe-go drzewostanu i wydzielając się dość powoli, może wykazać zahamowanie w przyroście, w porównaniu z modrzewiem górującym w wielogatunkowym młodniku z udziałem liściastych. Na drzewa towarzyszące modrzewiowi wybiera się: grab, lipę, klon, niekiedy jesion. Gatunki te wytwarzają szybko rozkładającą się ściółkę i sprzyjają oczyszczaniu się modrzewia. Wprowadza się je po pierwszej trzebieży, poprzedzonej czyszczeniem.