Choroby wew3173

NIHX KSNNNOŚĆ OliUCZOUJ DOKREWNEGO

IHwwwtw*nlcdoi/uniosę griuroludokrewnego    niedostatecznym wydzielaniem

hotmonu(ó\v) w następstwie procesu chorobowego bezpośrednio dotyczącego tego gttw/olu. /.godnie ? regułą lennego api-ęKniiu zwrotnego (por tu S 12), /wieku* uę wówczas wydtwhmic nadrzędnego hormonu glandolropowego ttyc V\4) Jednak w warunkach niewydolności obwodowego gruczołu dokrewnego (który wskutek toczące-go się procesu pulologtcincgo utracił zdolność prawidłowego reagowania na hormon tropowy) mc dochodzi do zwykłej odpowiedzi. () zwiększenia syntezy i wydzielania wytwarzanego w nim honuonii(ów) Skuteczną terapia jest leczenie substytucyjne preparatami hormonalnymi gruczołu obwodowego

Wtórna niedoczynność gruczołu dnkrewiwgo je»t niedostatecznym wydzielaniem harmonu(ów) spowodowanym hrukiem hormonu tiopowtgo (niekiedy hukiem pod wtgórzowcgo czynnika uwalniającego). Stężenie we kiwi hormonu glundot ropowe go jest w takich przypudkuch matę (patrz ryc. $,U), u jego stosowanie w i etapu skuicc/m. Po uzyskaniu syntetycznych prępurutów podw/gor/owych hormonów uwalniających (lub hamujących) persze r/yly się możliwości róiiucowania wtórnej niewydolności obwodowego gruczołu pochodzenia przysadkowego i niewydolności pochod/enni podw/gói/owego.

Uruczoly dokrtwne mają pewna rezerwę czynnościowa, dzięki czemu narustającu ich niewydolność może przez, długi czas nie uwidaczniać się. zwłaszcza w zwykłych wurunkach tyciu (niewydolność względna). Jednak w warunkach obciążenia ustroju czy unikami wymagającymi zwiększenia czynności gruczołu dokrewnego, w którym przebiega proces chorobowy, niewydolność może się ujawnić Szczególnie /nuc/ną rezerwę czynnościową nudą te gruczoły dokrewne. które są ważne dla tycia (kora nadnerczy, gruczoły przytarczyczne, układ dokrewny trzustki). Nagłe zwiększenie zapotrzebowaniu na odpowiednie hormony (np. silny stres, doraźny ujemny bilans wapniowy wywołany biegunką, obciążenie węglowodanami) może spowodować ujawnienie się ukrytej niewydolności, czasem zaś groźny dla życia przełom.

Stążtnit w osoczu krwi hormonu gumdotropowtgo

Sląztnt* w osoczu krwi hormonu gruczołu obwodowego

mmmmm Ryc. 5.34.

Pierwotna oraz wtórna nadczynność i niedoczynność obwodowego grue/olu dokrewnego: zntinny stężenia w osoczu krwi przysadkowego hormonu glandotropowego oraz hormonu gruczołu obwodowego; m stężenie małe. p stężenie prawidłowe, d stężenie duże,

Nzo/,ogóil)ty pontitoiQ niedoczynności gruczołu dokrewnego (niekiedy mówi kię _vV mkich pr/ypudkaoh o niedoczynności „rzekomej") Jem sytuacja, gdy nur/gd do celowy nio odpowiada w dostatecznym utopniu nu hormon wydzielimy w ilościach wystarczających do wywoluniu właściwej odpowiedzi, Pr/ykłudem może być zespól fcminl*til|eyeb jader, kiedy ■ - mimo zachowanej czynności wydzielnic/ej (ego gruczołu dokrewnego rozwija uię fenotyp 'Minki: mimo żc prawidłowo tworzony testosteron ulega w i kulikach docelowych przemianie do dihydrotcitoiteronu, to jednak ten ostatni ■    / uwagi nu bruk włnściwego białku rccoptorowcgo - nie może wywie

rać odpowiedniego wpływu nu komórki tkanek docelowych. Podobnie w putomechnmz' mi* cukrzycy 11 typu przyjmuje się m.tn. możliwość niedoitutocznej (wikutek /mniej* M/eniu liczby receptorów insulinowych znajd ujących się nu komórkach tkunki tłuszczowej) odpowiedzi tkankowej nu insulinę, której stężenie we krwi bywa itoaunkowo duże.

___NADCZYNNOŚĆ GRUCZOŁU DOKREWNEGO

Pierwotni nadczynność gruczołu dokrewnego jest zwiększeniem wydzielaniu hormonu(ów) w następstwu* procesu putologicznego przebiegającego w tym gruczole (pi zykładem może być hiperkorty/olizm wywołuny hormonulnie czynnym gruczolukiem kory nudncrczy). W przypadku pierwotnej nadczynności obwodowego gruczołu dokrew-nogo wydziela nic odpowiedniego przysadkowego hormonu glundolropowego jest mule (patrz. ryc. 3.34).

Wtórni nudc/yniioić gruczołu dokrewnego jest zwiększeniem wydzielaniu hormonów tego gruczołu w następstwie nudmiornego pobudzenia, np. przez odpowiedni hormon tropowy; w takim przypadku gruczoł dokrewny per w nie jest dotknięty procesem patologicznym. Przykładem nadczynności wtórnej może być hipcrkortyzolizm wywołany gruczolukiem muduchlonnym części gruczołowej przysadki, wytwarzającym nadminr ACTW,

Warunkiem wtórnej nadczynności obwodowego gruczołu dokrewnego jest obniżenie reaktywności ośrodkowego mechanizmu regulacyjnego, który nie reaguje wówczas zmniejszeniem syntezy i wydzielaniu przysadkowego hormonu glundolropowc-go nu zwiększenie stężenia we krwi hormonu gruczołu obwodowego. Nu przykład w chorobie Cushingu przyczyna nadmiernego wytwarzania A Cl H jest gruczołu k zusadochłonny przysadki, którego autonomiczne wydzielanie nic podlcgu mechanizmom regulacyjnym. W przebiegu zespołu Cushingu pochodzenia podw/górzowego zaburzenie ośrodkowego mechanizmu regulacyjnego wyraża się także brakiem wahań wydzielania ACTH w rytmie dobowym.

— JAKOŚCIOWE ZMIANY CZYNNOŚCI GRUCZOŁU DOKREWNEGO

Dysfunkcja (spaczenie czynności) gruczołu dokrewnego zachodzi wtedy, gdy nic tylko zuchodzą zmiany ilościowe jego aktywności wyd/iclnic/ej, ule występują również zmiany jakościowe substancji hormonuluych syntetyzowanych i wydzielanych przez, ten gruczoł. Bezpośrednia przyczyna dysfunkcji gruczołów dokrcwnych sij genetycznie uwarunkowane defekty syntezy hormonalnej na określonym etapie reakcji enzymatycznych. Następstwem zablokowania pewnego etapu syntezy hormonalnej jest gromadzenie i wydzielanie do krwi jednej lub wielu substancji stanowiących produkty etapu poprzedniego. Substancje takie często wykazują nieco inna aktywność hormonalna niż hormon właściwy (tj. wydzielany w warunkach prawidłowych).