42
wej wymagają zarówno powierzchnie surowe, jak i podlegające później skrawaniu. W pierwszym przypadku szczególnej uwagi wymagają te powierzchnie, które w zmontowanym już urządzeniu stykają się z obiegiem olejenia. Opadające bowiem cząstki masy formierskiej lub zgorzeliny po dostaniu się do oleju niszczą bardzo szybko łożyska, koła zębate, prowadnice itp. Aby zapobiec odpadaniu wspomnianych cząstek, należy oczyścić również te powierzchnie surowe, które będą chronione później przez powłoki antykorozyjne i dekoracyjne. Przy powierzchniach przewidzianych do obróbki usunięcie twardego naskórka z półfabrykatów jest podyktowane koniecznością zabezpieczenia ostrzy przed zbyt szybkim stępieniem.
Do oczyszczania półfabrykatów stosuje się szczotki druciane (ręczne lub napędzane wałkiem giętkim), bębnowanie, piaskowanie lub śrutowanie i obróbkę strumienio-wo-ściemą, a w wypadku wyjątkowo twardych naskórków przedmioty poddaje się wstępnie trawieniu w roztworach kwasów, dzięki czemu naskórek zostaje zmiękczony, po czym daje się już łatwo usunąć.
Przygotowanie półfabrykatów do obróbki dotyczy również wymagań stawianych im pod względem jednorodności materiału. Należy dążyć do tego zwłaszcza w produkcji wielkoseryjnej i masowej, aby półfabrykaty przed dalszą obróbką miały strukturę jednorodną, były pozbawione naprężeń własnych i aby ich twardość była utrzymana w założonych granicach. W tym celu należy przeprowadzić jeden z zabiegów wyżarzania, a więc wyżarzanie normalizujące, zupełne, zmiękczające lub sferoidyzację. Skomplikowane odlewy przeznaczone na dokładne części, jak np. korpusy, wały korbowe, powinny być poddane wyżarzaniu odprężającemu. Operacje te przeprowadza się w wytwórni półfabrykatów lub też w wydziałach obróbki cieplnej producentów maszyn.
W technologii maszyn najbardziej rozpowszechniony jest podział obrabiarek ze względu na ich przeznaczenie produkcyjne na następujące zasadnicze grupy:
• obrabiarki ogólnego przeznaczenia - do wykonywania różnorodnych operacji określonego sposobu obróbki (toczenia, wiercenia itd.) w różnych gałęziach przemysłu,
• obrabiarki specjalne - o zawężonym zakresie robót, przeznaczone do obróbki określonych powierzchni lub przedmiotów o podobnym kształcie, np. frezarki do rowków wpustowych, frezarki do obróbki rowków uzwojeniowych w wirnikach generatorów, frezarki do wlewków hutniczych, szlifierki do walców itp.,
• obrabiarki specjalizowane - przystosowane do obróbki określonych przedmiotów lub wykonania określonych operacji, np. frezarka bramowa przystosowana do obróbki łóż tokarek,
• centra obróbkowe - pomocne w produkcji małoseryjnej i seryjnej powtarzalnej do obróbki korpusów i części płaskich,
• autonomiczne stacje obróbkowe - przydatne do obróbki serii przedmiotów jednakowych lub różnych, lecz technologicznie podobnych.