choroszy1

141

5.4. ELEMENTY ZAMOCOWUJĄCE PRZEDMIOT W UCHWYCIE LUB W PRZYRZĄDZIE

Stosownie do wcześniejszych rozważań zamocowanie jest drugą zasadniczą- oprócz ustalenia — czynnością ustawienia. Podstawowy warunek prawidłowego zamocowania odnosi się do niezmienności ustalonego położenia przedmiotu i sprowadza się do zachowania dostatecznie dużej siły zamocowania. Jej wartość powinna być tak dobrana, aby zabezpieczała przedmiot przed przesunięciem pod wpływem siły skrawania i wywołała dostateczne duże napięcie wstępne w elementach mocujących. Zbyt mała wartość tego napięcia sprzyja bowiem powiększeniu drgań w czasie obróbki, a co za tym idzie wywołuje wzrost chropowatości powierzchni obrobionej i intensywności zużycia narzędzi. Trzeba tutaj jednak zwrócić uwagę, że zbyt silne mocowanie jest również szkodliwe ze względu na odkształcenia mocowanego przedmiotu. Na wartość tego odkształcenia możemy wpływać przez dobór miejsca zamocowania i kierunku działania siły zamocowania. Z rysunku 5.81 widać wyraźnie, że punkty przyłożenia sił zamocowania powinny być umieszczone dokładnie nad podporami (rys. 5.8la), a miejsc zamocowania należy szukać w polu figury utworzonej przez elementy ustalające (rys. 5.81d,e); najlepiej, gdy będzie to środek tej figury, wówczas siła zacisku rozkłada się równomiernie na elementy ustalające. Ze względu na możliwość wystąpienia drgań, racjonalnie byłoby również umieścić punkty przyłożenia sił zamocowania w pobliżu powierzchni przedmiotu, które mają być obrabiane. Kierunek działania siły zamocowania z teoretycznego punktu widzenia powinien być tak dobrany, aby dociskał przedmiot zarówno do powierzchni podporowej, jak i do powierzchni oporowych (rys. 5.82a). Jednak ze względu na dopuszczalną znaczną niekiedy odchyłkę prostopadłości tych powierzchni, kierunek działania siły zamocowania jest najczęściej normalny do bazy głównej (rys. 5.82b lub 5.82.c).

Prawidłowe zamocowanie powinno być możliwie łatwe, szybkie, wygodne i bezpieczne w obsłudze. Do wymienionych cech dochodzi jeszcze potrzeba zachowania sta-

Rys. 5.81. Rozmieszczenie punktów działania sil mocujących: a) właściwy, b), c) niewłaściwy wybór miejsc zamocowania, d), e) pole figury utworzone przez elementy ustalające, w którym powinno znajdować się miejsce zamocowania