choroszyI8

498

chowania temperatury przyłącza w stosunkowo wąskim zakresie - z wannami olejowymi oraz urządzenia indukcyjne. Do nagrzewania dużych części stosuje się przenośne spirale grzewcze, a mniejszych - piece indukcyjne w kształcie walca. Do oziębiania przyłączy użyteczny może być stały lub ciekły dwutlenek węgla (do -78 °C), skroplony tlen (-182 °C), skroplony azot (-195 °C) i skroplone powietrze (-190 °C).

Połączenia skurczowe i rozprężne mają - w porównaniu z wciskowymi - wiele zalet. Podstawowe z nich to: mniejsza obawa uszkodzenia części, gdyż łączone są one z luzem, zbędny transport do stacjonarnych pras i duża wartość współczynnika tarcia, a co za tym idzie duża, bo od dwu- do trzykrotnie większa, wartość siły rozłączającej takie połączenie. Wspomniane zróżnicowanie wartości współczynników tarcia porównywanych typów połączeń wynika z dwóch powodów. Po pierwsze, w połączeniach wtłaczanych przyłącza są na ogół po pokryciu smarem, podczas gdy połączenia skurczowe i rozprężne wykonuje się na sucho. Po drugie, podczas wtłaczania następuje ścinanie mi-kronierówności, a w połączeniach skurczowych i rozprężnych mikronierówności te jak gdyby ulegają sczepieniu. Natomiast do wad omówionych połączeń należy zaliczyć zmianę struktury materiału, utrudnioną kontrolę temperatury i długi czas chłodzenia.

2. Połączenie skrętne polega na skręceniu bezpośrednim przyłączy jednostek montażowych lub skręceniu za pomocą łączników (śrub, wkrętów, nakrętek), dzięki czemu występuje powiązanie wstępne ukształtowanych przyłączy i łączników. Połączenia skrętne, poprawnie wykonane, mają wiele zalet i są dlatego dziś w powszechnym stosowaniu. Oto najważniejsze ich cechy:

a)    możliwość kilkukrotnego łączenia i demontażu bez ich uszkodzenia,

b)    prosty sposób wykonania,

c)    łatwość regulacji siły zacisku.

W zależności od rodzaju powierzchni styku i zastosowanych łączników wyróżnia się połączenia gwintowe, skrętkowe i śrubowe.

W połączeniach gwintowych jedno przyłącze w postaci czopa ma gwint zewnętrzny, a drugie otwór gwintowany. Aby połączenie takie było dostatecznie ciasne, należy wywołać w nim naprężenia promieniowe albo osiowe, albo jeszcze lepiej jedno i drugie. Pierwszy rodzaj naprężeń można otrzymać przez dobór ciasnego pasowania gwintu (rys. 22.24a) lub zastosowanie gwintu stożkowego (rys. 22.24b). Naprężenia osiowe osiąga się dzięki zastosowaniu kołnierza oporowego na śrubie (rys. 22.24c) albo przez oparcie walcowego zakończenia śruby o dno otworu (rys. 22.24d). Jest również możli-

Rys. 22.24. Sposoby mocnego osadzania śrub w połączeniach gwintowych