CIMG2568

Teorie motywacji

Opisany powyżej proces motywacji opiera się zasadniczo na kilku teoriach motywacji, które starają się wyjaśnić bardziej szczegółowo, o co lu chodzi. Tfeorii tych przybywało w miarę upfywu lal. Niektóre z nich. jak instrumentalną teorię motywacji, która powstała jako pierwsza. w dużej mierze zdyskredytowano, przynajmniej w kręgach psychologów. Nic zmienia to faktu, że nadal stanowią one podstawę przekonań niektórych menedżerów na temat motywacji i systemów placowych (teorię i nstr umen talności opisano poniżej).

Niezwykle popularne i wpływowe teorie motywacji opracowane przez Maslowa (1954) oraz Herzberga i in. (1957) zostały poddane surowej krytyce, ale wielu wciąż uważa je za teorie właściwe. W ciągu wielu lat powstało sporo innych znaczących i bardziej przekonujących teorii, które pomagają nam docenić złożoność procesu motywacji oraz uświadomić daremność przekonania, że istnieje jakiś łatwy i szybki sposób motywowania ludzi.

W kolejnych częściach tego rozdziału przedstawiono główne teorie motywacji:

♦    instrumentalną teorię motywacji — opartą w dużej mierze na pracach Taylora (1911);

♦    teorie potrzeb (treści) - opracowane przez Maslowa (1954), Alderfera (1972) i McClel-landa (1975);

♦ teorie procesu lub poznawcze - zajmujące się procesami lub siłami psychologicznymi wpływającymi na motywację jako zjawisko, na które oddziałują opinie ludzi dotyczące ich środowiska pracy i tego, jak je interpretują i rozumieją - w tym zawiera się teoria wartości oczekiwanej, teoria celu, teoria oporu i teoria sprawiedliwości;

♦    teorię Herzberga (1957) - dwuczynnikową (motywacja-higiena);

♦    teorię behawioralną;

♦    teorię społecznego uczenia się - opracowaną przez Bandurę (1977);

♦    teorię atrybucji;

♦    teorię kształtowania roli.

Instrumentalna teoria motywacji

Teoria ta opiera się na przekonaniu, że wykonanie jednej czynności prowadzi do kolejnej. W największym uproszczeniu można ją sprowadzić do twierdzenia, że ludzie pracują wyłącznie dla pieniędzy.

Teoria pojawiła się w drugiej połowie XIX wieku, kiedy to kładziono szczególny nacisk na potrzebę racjonalizacji pracy i na efekty ekonomiczne. Zakłada ona, że człowieka moż-