CIMG4153

wana przez acyklowir, a więc w tym przypadku nie należy spodziewać się działania leczniczego (p. też rozdz. poświęcony chemioterapii). Zatem w chemioterapii zakażeń wirusowych powinno być zalecane ustalenie wirusa etiologicznego i jego wrażliwości na określony chemioterapcutyk, a więc czy mieści się on przynajmniej w zakresie potencjalnych możliwości działania danego związku leczniczego (inhibitora replikacji). W przypadku kilku ogniskowo i klinicznie powiązanych zachorowań może być wystarczające uzyskanie izolacji wirusa z jednego zachorowania i jego identyfikacja.

Technika wykonania oznaczenia należy do laboratorium wirusologicznego i sprowadza się do użycia właściwego systemu komórek reprodukujących wirusa oraz metody pozwalającej na ocenę parametrów skuteczności przeciw-wirusowej proponowanych chemioterapeutyków.

Niestety, nie wydaje się, aby te oznaczenia znalazły w najbliższych latach powszechne zastosowanie u nas, głównie z uwagi na powszechny niedostatek diagnostycznych usług wirusologicznych. Wydaje się jednak, że jest to tematyka zasługująca na uwagę, zwłaszcza w odniesieniu do terapii zakażeń oportunis-tycznych w wielu sytuacjach obniżenia potencjału odpornościowego (p. też rozdz. pt. Chemioterapia zakażeń wirusowych).

KORELACJE KLINICZNO-DIAGNOSTYCZNE

Wirusologiczne badanie diagnostyczne powinno stanowić stały składnik wszystkich badań diagnostycznych związanych z ustaleniem etiologii wszelkich zachorowań, w których istnieje przypuszczenie udziału czynnika zakaźnego. Oznacza to, żc tak jak. i inne badania (analityczne, immunologiczne, bakteriologiczne, parazytologiczne) powinno być wykonane w określonym czasie, aby dostarczyć wartościowej informacji. Znajomość roli wirusów w rozwoju określonych procesów patologicznych i odpornościowych, kształtowanie się procesów chorobowych w zakażeniach wirusowych powinny stanowić podstawę doboru właściwego typu badania i we właściwym czasie. Ten problem przykładowo zilustrowano na ryc. 30-33 oraz w tab. 22—24, gdzie przedstawiono zależności zachodzące w czasie w zakresie diagnostycznie informatywnych zjawisk występujących w kilku wybranych zakażeniach, a mające znaczenie dla doboru właściwego pobrania próbki diagnostycznej, wykonania właściwego badania i w konsekwencji umożliwienia trafnej interpretacji wyniku.

Z tych danych można również wyciągnąć ogólne wnioski o praktycznym znaczeniu diagnostycznym. Otóż w większości wirusowych ostrych zakażeń pierwsze okresy charakteryzują się zarówno wiremią, jak i sckrecją wirusów, a zatem podjęte wówczas próby ich izolowania mają największą szansę powodzenia: np. badanie kału, wymazów i(lub) popłuczyn z gardła, wymazów z oka i z górnych dróg oddechowych, badanie płynu mózgowo-rdzeniowego, treści pęcherzyków, punktatów tkankowych itp. w zależności od umiejscowienia zmian. Natomiast serokonwersja, w postaci określonej humoralnej odpowiedzi organizmu, daje następujące główne możliwości diagnostyczne: ustalenie znamiennego przyrostu przeciwciał w czasie, ustalenie ich aktywności w określonej klasie immunoglobulin oraz relacji stężeń przeciwciał w surowicy i płynie mózgowo-rdzeniowym (przy zajęciu ośrodkowego układu nerwowego).

przeciętny okres	7 dni	5 dni	5 dni
^— Faza” zakażenia				Rekonwalescencja _______................
Temperatura cidTa °C 39.0 39.5 39.0 37.5 37.0 36.5	• , • , i ■ Bóle i garc nudni	| • • • • • • głowy .__.Bół Ita, / \« iści /Sztyw-ność kark bolesność,		1 ^1 1 1 1 1 * * ' ‘ 1 e głowy, udności L u>*> _____
Jteżenie wirusa
wlog/ml próbki:	-1000 / Wirus/*'*. • 100 j S w wydzielinie ' 10 ggjjjj gardła			— ^wirus w kale
Przewód pokarmowy				x Przeciwciała w wydzie -»lim> gardła
Układ chłonny i krew	■    10 000 wirus .Przeciwciała we krwi ■    1000 we krwi ■100 f Wirus w migdałach ■    10 / /i grudkach chłonnych
Ośrodkowy układ nerwowy	- ioooo B___ -1000 • 100 / ,Wirus w win. _l_i i i 1 i ■ ■ ■ 1 i i i i i i ■ i i 1 i i i i I ■ i < i 1 i i7>ł

5    10    1 15    20    25    30    35

Zakażenia    Porażenia

Ryc. 30. Schemat występowania wirusa polio w organizmie i odpowiedź serologiczna w zależności

od fazy zakażenia.

Tygodnie    Miesiące Lata

Okres od wystąpienia objawów

31. Objawowe zakażenie pierwotne wirusem cytomegalii (zespół mononukleozy) (wg: C. A. Alf ord i wsp., 1981).

171