Depresja u dzieci i mlodzieży 9 (13)

Josd ©ollados Zorraguino---—-__DEPRESJA U DZIECI I MŁODZIEŻY

czenia przyrody, materializmu, ducha nadmiernej rywalizacji na polu edukacji i kultury, ksenofobii etc.

Smutek patologiczny natomiast może być uważany za nienormalny i łączony jest często z określonymi zaburzeniami organicznymi. Z punktu widzenia psychologii klinicznej ocenia się go jako anormalny ze względu na brak proporcji, jaki występuje między skutkami a wywołującą je przyczyną; ze względu na czas trwania, natężenie konsekwencji w zachowaniu etc. Jest on poważnym zaburzeniem nastroju, a człowiek, który nań cierpi w obliczu konfliktów doznaje wrażenia niemocy, jest przekonany, że cokolwiek by robił, to i tak nie będzie w stanie zmienić sytuacji, w której się znajduje.

Podsumowując, możemy powiedzieć, że patologiczny smutek przejawia się na trzech polach: negatywne postrzeganie samego siebie, otaczającego świata i nadchodzącej przyszłości. W swoim zaś skrajnym przejawie — możemy powiedzieć za specjalistami — jest „istotnym symptomem depresji”.

■ 2.5. Lęk — strach _}

Choć oba te terminy nie są synonimami, to jednak często jako takich się ich używa; dlatego zestawiamy je tutaj i jednocześnie postaramy się o wyjaśnienie różnicy pomiędzy nimi. jw lęku na przykład nie pojawiają się zaburzenia fizjologiczne (wrażenie duszności, pot,

się porwać wściekłości lub nie stracimy nad sobą kon. troli. Jest jednak alternatywa dla takiego nastroju w odpowiedzi na różnorodne emocje człowiek pozo. staje zdrów i zdolny jest przeżywać bez lęków i uprzedzeń wszelkiego typu ludzkie reakcje. Bardziej niż zmuszać się do tego, aby mieć radosny i wesoły nastrój, należałoby postarać się być w zgodzie z samym sobą i okolicznościami, które się przeżywa.

■ 2.4. Smutek '

W rozdziale pierwszym chcieliśmy odróżnić normalny smutek człowieka od smutku głębokiego, patologicznego, który stanowi, jak to już powiedzieliśmy, jeden z symptomów (jeśli nie główny) głębokiej depresji. W pierwszym znaczeniu smutek jest uczuciem całkowicie normalnym, czasami negatywnym, ponieważ nie jest odpowiedzią racjonalną, lecz uczuciem, które zaskakuje nas tym bardziej, im mniej znamy jego przyczynę.

Tak rozumiany smutek, który jest i częsty, i normalny, ma nie tylko aspekty negatywne — daje nam również możliwość przeżycia i doznania innych stron naszego człowieczeństwa: budzi uczucia, które pojawiają się jako reakcja wobec głodu czy cudzej nędzy. Kiedy indziej wzbudza uczucia bezsilności i paraliżu w obliczu niepowstrzymanego rozprzestrzeniania się w naszym społeczeństwie antywartości: samolubnego, egoistycznego indywidualizmu, niesolidamości, nisz