Depresja u dzieci i mlodzieży 9 (12)

Jos6 Góllndos Zorraquino

jest w przypadku osób, które wkrótce po wyratowaniu ich z bezpośredniego, poważnego niebezpieczeństwa (katastrofa, zatonięcie statku, uwięzienie w kopalni etc.) mdleją', doznają nerwowych drgawek lub przeraźliwie płaczą.

■ 2.2. Uczucia

Uczucia są emocjonalnymi stanami ducha, które w odróżnieniu od emocji mają różnorodne i trwałe przejawy. Są stanami afektywnymi złożonymi, które trwają nawet pod nieobecność wszelkiego bodźca. Uczucie nie jest tak gwałtowne jak pasja, lecz jest bardziej trwale niż emocja. Jako przykład możemy podać uczucia estetyczne, uczucia religijne, sympatię, podziw, urazę, pychę, wstyd etc. Wśród uczuć najbardziej rozpoznawalnych możemy wymienić te, których doświadcza matka: łagodne emocje, które ją ogarniają, gdy widzi bawiące się dziecko, boi się, kiedy myśli, że grozi mu niebezpieczeństwo, okazuje gniew, gdy jest atakowane, cieszy się i jest szczęśliwa z powodu triumfów i bohaterskich czynów dziecka etc.

Psychoanalitycy uczucia wiążą z głębokimi czy nieuświadomionymi dążeniami osoby, z jej zaspokojonymi czy zawiedzionymi pragnieniami — dlatego mówią o uczuciach agresji, poniżenia, poczucia winy. Jednym z tych uczuć, podświadomą reakcją emocjonalną, jest depresja, którą wyjaśniają jako zastępczy

mechanizm, stan, w którym jednostka nie może swobodnie wyrazić siebie.

■ 2.3. Nastrój

„Nastrój — mówi dr J. Crobella Roig (1994) —jest konsekwencją subiektywności i kształtuje się poprzez następujące po sobie emocje, spowodowane różnymi wydarzeniami: od euforycznego humoru do smutku, przechodząc przy tym przez wielką różnorodność pośrednich odcieni”.

Czasami, oceniając nastrój, dążymy do zredukowania jego znaczenia do (emocji) smutku i radości, lecz trzeba mieć na uwadze to, że istnieje wiele innych czynników, które nań wpływają np. wrażliwość, klimat afektywny, siła ducha, odwaga, pogoda ducha, tolerancja etc. Jednakże nastrój i emocje nie są tym samym. Różnią się bardzo wyraźnie: „emocje oznaczają przejściową odpowiedź na konkretną sytuację, natomiast nastrój w przeważającej mierze odpowiada osobistej predyspozycji. Często potrafimy zidentyfikować motyw wywołujący emocję, lecz o wiele trudniej przychodzi nam doszukać się przyczyny, która prowadzi do zmiany nastroju”.

Wedle uproszczonej wizji ludzkiej uczuciowości za pożądany nastrój uważa się tzw. „bycie w dobrym humorze” czy bycie radosnym, zadowolenie z siebie, gdy przyjdzie nam się zmierzyć z konfliktami i nie damy

27 □