DSC00222

T

HHHHB Mutarotacja cukrów

ft) Rurkę polarymetryczną napełnić świeżo sporządzonym, przejrzystym, 10% ii tworem glukozy i natychmiast odczytać kąt skręcenia a. Odczyty powtarzać w lo^j. nutowych odstępach czasu i dla każdego odczytu obliczyć skręcalność właściwą Zanotować czas, po którym ustali się równowaga pomiędzy formą ci- i /^-glukozy.

b)    Przeprowadzić to samo oznaczenie z 10% roztworem sacharozy. Czy występy zjawisko mutarotacji?

c)    Powtórzyć ćwiczenie z 10% roztworem glukozy, do którego dodano parę kropli amoniaku lub roztworu Na₂C0₃. Jak przebiega zjawisko mutarotacji w środowisk zasadowym?

7.1.2. Właściwości chemiczne jednocukrów

Materiał do wszystkich ćwiczeń: 2% roztwory glukozy, galaktozy, fruktozy, arabi-nozy i formaliny. Zostaną przebadane: właściwości redukujące cukrów (A), wpływ na nie kwasów (B) i zasad (C) oraz osazony (D).

A. Właściwości redukujące. Do ich występowania konieczna jest wolna grupa aldehydowa lub ketonowa w cząsteczce cukru. Należałoby oczekiwać, że cukry będą miały właściwości redukujące w środowisku zasadowym, w którym równowaga jest przesunięta zdecydowanie na korzyść formy łańcuchowej, ale nie w środowisku kwasowym, ze względu na występowanie w tym ostatnim formy pierścieniowej cukrów i brak wolnej grupy karbonylowej.

W roztworze wodnym glukozy znajduje się, obok pierścieniowej tylko nieznaczna ilość odmiany łańcuchowej (setne części %). W środowisku zasadowym następuje otworzenie się pierścienia i uwolnienie grupy aldehydowej lub ketonowej. Dowodem na zablokowanie grupy aldehydowej w środowisku kwasowym — przez wytworzenie mostka tlenowego — jest zachowanie się cukrów wobec roztworu odbarwionej fuksyny.

Ćwiczenie jHH Reakcja z odbarwioną fuksyną

Zasada: Roztwór fuksyny pod wpływem wodorosiarczanu(IV) sodu (wodorosiar-czyn) odbarwia się dzięki przyłączeniu do cząsteczki barwnika anionu HS0₃" (rys. 7.4). Dodanie do roztworu odbarwionej fuksyny aldehydów, które silnie reagują | siarczanami(IV) (siarczynami), powoduje ponowne zabarwienie się roztworu.

Wykonanie: Do kilku ml czerwonego 0,01% roztworu fuksyny dodać NaHS0_} w stanie stałym, aż do odbarwienia. Odbarwiony roztwór podzielić na 2 części; do jednej wprowadzić parę kropli rozcieńczonej formaliny (występuje zabarwienie czerwone), a do drugiej roztwór glukozy (zabarwienie nie występuje).

^ Cukry redukując inne substancje, np. jony metali ciężkich, barwniki itp., ulegają ut enieniu do kwasów. Glukoza utlenia się przez odwodorowanie do kwasu gluko-(rys. 7.5). W czasie ogrzewania w środowisku zasadowym cukry redukujące

266