DSC00395

I. W iwiwhath i burdach ulicznych na csale tłumu w pierwszej cłwrib fiaią najczęściej osobnicy neurotyczni i psychiczni* nie cal-bM> wvwiumi»{t‘ni, zwykli hultaje* lub osoby wypychane priet tłum

)

przodu t powodu swych radykalnych poglądów ciy znanej ogółowi uinIwijownKi wifMfif osoby cieszące -si$ niekwestionowanym ttsa-cuakww w «pul«ciK>ośd tworzącej tłum. Rzecz jasna, decydują o tym k mtkretne okołłcamości, które nie przekreślają wszelako sygnalizowa-aycfa prawidłowości

4.    Winni prn wóckcm spotyka ałę niekiedy subtelnych retorów,którzy BMMt na oku tylko osobwły interes starają się wpływać na tłum, schlebiając jago instynktom, Ich wpływ może być wielki, ale tylko przelotny.

5.    tłum, nie poddając itf argumentacji, najłatwiej rozumie piyntb (Ywne skojarzenia pojęć. Dlatego ludzie umiejący przemawiać do tłu-mu odwołują się zawsze do jego uczuć, nie do rozsądku. Skoro logika nie oddziałuje na tłum. to aby go przekonać, trzeba przede wszystkim zdać sobie sprawę z uczuć, które go ożywiają. Trzeba udawać, ze cię je podziela, nasi opnie próbować je zmienić, wywołując za pomocą pry-mirywnydt skojarzeń określone wyobrażenia i nadzieje. Muszą to być takie wyobrażenia i nadzieje, które z łatwością wywołają w umysłach wyobrażenia następne W razie potrzeby postępowanie to należy po* wtarzać. lekko korygując podawane obrazy i przykłady.

6.    Wielcy fanatycy, porywający duszę tłumów, sami musieli ulec urokowi głoszonej idei i stać ńę jej gorącymi apostołami. Dopiero wtedy mogli zdobyć zaufanie, czyniące tłum posłusznym wykonawcą. Ten rodzaj apostolstwa wymaga jednakże, obok wewnętrznego przekona* nią, takie zewnętrznej żywiołowości i własnego przykładu. Ciągła więź psychiczna z adresatami wypowiedzi staje się tu nieodzowna.

7.    Mówca, który rozwija swoją myśl w przygotowanej precyzyjnie zawczasu przemowie, nie idzie za myślą swoich słuchaczy. I już samo to sprowadza do zera jego wpływ na tłum. Zręczny mówca bezustannie zmienia sposób swego przemawiania, stosownie do chwilowego nastroju tłumu,

8.    Rola wielkich przywódców polega głównie na wzbudzaniu wiary (o charakterze religijnym, politycznym czy społecznym). Może to być wiara w jakieś dzieło (tak było z budową Kanału Sueskiego) albo silny sprzeciw przeciwko czemuś (jak choćby sprzeciw wobec budowy elektrowni atomowej w Żarnowcu po awarii reaktora w Czarnobylu). Można też wzbudzać wiarę w konkretnego człowieka, umiejętnie propagując jego idee. Gdy taki człowiek - ucieleśnienie pożądanych idei * zostanie już zaakceptowany, wtedy idee można podmieniać i przypisywać mu pewne poglądy stosownie do bieżących potrzeb.

9.    Potężnym argumentem w ręku przywódcy je.it dawane tinm&m nndxlejn lub jej pozór, Nadzieje jest bowiem najfriękwym pragiwe-niem każdego człowieka. Trzeba mu ją tylko pokazać.

10.    Mali przywódcy małych grup, drobni pretendenci do pnywkh* twa na małą skały, mogą stać się rychło drożdżami czegoś większego Tymczasem, hipnotyzują otoczenie bezustannym przeżuwaniem kilku formułek dla nich samych niezrozumiałych, mających jednak z pew noścłą urzeczywistnić wszystkie nadzieje i marzenia.

11.    Ludzie o umysłach nawykłych do rozumowania logicznego dają się przekonywać za pomocą łańcucha argumentów ściśle ze sobą związanych. Gdy przemawiają do tłumu, chcą sami argumentować tą metodą, dziwiąc »iy. źe ich dowody nie osiągają skutku; inaczej jednak mówić nie potrafią, bo trudno im mówić nielogicznie, gdy logicznie myślą.

12.    Przywódcom tłumów zdarza się zastępować władzę publiczną -albo odepchniętą od steru przez gwałtowne rozruchy, przemoc i panikę, albo wtedy, gdy władza ta wchodzi z przywódcami tłumu w pertraktacje i okazuje im pewną słabość czy wyrachowaną uległość dla przeczekania lub przerzucenia odpowiedzialności. Częściej władza wie, dlaczego pozwala cię zastępować, niż tłum wie, dlaczego udało mu się tę władzę zastąpić.

13.    Jeśli jakimś zbiegiem okoliczności przywódca znika i nie zostanie zastąpiony przez kogoś innego, tłum staje się luźnym, niezdolnym do oporu zbiorem jednostek. Duszą tłumu nie rządzi potrzeba wolności, lecz wola podporządkowania się silnemu wyrazicielowi grupowych aspiracji. Stąd bierze się troska władzy publicznej i aktualnych przeciwników tłumu o neutralizowanie przywódcy i jego potencjalnych następców w tłumie.

14.    Pierwszym typem przywódców są ludzie obdarzeni silną wolą, lecz działający na krótką metę. Są gwałtowni, odważni i przedsiębiorczy, użyteczni zwłaszcza wówczas, gdy trzeba pokierować buntem, pociągnąć masy do niebezpiecznego przedsięwzięcia, popchnąć nowicjuszy do zmagań z władzą lub przeciwnikiem politycznym. Potrafią formułować radykalne hasła, stawiać ostre warunki i bić się o nie w pierwszym zrywie.

Energia tych przywódców jest przelotna i gaśnie wraz z pobudką**, która ją wywołała. Powróciwszy do zwykłego trybu życia, ci niegdyś

²¹ Pobudka - to czynnik emocjonalny (np. gniew, złość, strach, litość >, który vt* stf bodźcem do powzięcia decyzji konkretnego działania. Jest ona stroną podsuermą ftada-kiego działania, a znaczy tyle, co powód, przyczyna.