DSC00605

220 STYLE ODBIORU

tych^1B. W wykazie tym nie chodzi o to, by wskazać prekursora i epigonów Skamandra, ważnym zaś faktem jest to, że do poetyki skamandryckiej sprowadzać można także utwory tych autorów, którzy członkami grupy nie byli, czy nawet — jak Podhorski-Okołów w momencie swego debiutu — nie tylko być nie mogli, ale także nie mogli ulegać jej wpływom. Ukształtowany model poezji przekracza granice historycznego Skamati-dra, jest wytworem uogólnienia tego, co wydawało się najbardziej typowymi właściwościami jego poetyki. Działanie tego modelu zostało tak poszerzone, że ogarnia on zjawiska wcześniejsze i późniejsze, ukształtowane w innej sytuacji historycznoliterackiej. A przy tym nie obejmuje tego wszystkiego, co łączyło się z historyczną grupą Skamandra, nie ogarnia całej produkcji literackiej rzeczywistych członków grupy, poza nim są te, które w jakiś sposób odbiegają od ogólnego charakteru. Twórczość poetycką Iwaszkiewicza zwykle wyłącza się z kręgu skamandryckiego: tendencje klasycystyczne połączone ze swoistym impresjonizmem stanowią — z punktu widzenia ogólnego stylu grupy — indywidualną zdobycz tego pisarza i nie dają się wtłoczyć w przypisane Skamandrowi schematy.

Przywoływane tutaj fakty świadczą, że ukształtowany w świadomości literackiej model poezji skamandryckiej utracił swą wyrazistość historyczną, że bardziej niż z poetyką konkretnej grupy łączy się z pewnym typem poetyki, dużo szerszym, który grupa ukształtowała, ale nie sama go eksploatowała. Nie jest to tylko szczególny przypadek z dziejów recepcji Skamandra. Mamy do czynienia z procesem o dużo szerszym zasięgu: grupa, która odniosła sukces u publiczności, która udokumentowała — z jednej strony — swą odrębność w danej sytuacji oraz — z drugiej strony — upodobniła się do tendencji z takiej czy innej przyczyny w danym czasie dominujących, istnieje w ten właśnie sposób w świadomości literackiej^2#.

¹¹ S. Kryska, Ulica Sułkowskiego w Piastowie, z tomu: Pięciogro-szówki słońca, Warszawa 1958, s. 30.

" Trzeba zaznaczyć, ie świadomość odrębności modelu poezji, wytworzonego przez jedną grupę w przeciwstawieniu do modelu formowanego