DSC00796 (6)

Blachy skleja się najczęściej na zakładkę. Połączenia oblicza się ścinanie. Wytrzymałość kleiny na ścinanie wynosi dla klejów na sjJ** R_t = IO-t-30 MPa, dla klejów na gorąco 20-H55 MPa. Najlepsze osiąga się z klejami epoksydowymi (np. kleje Epidian produkcji wej) i cyjanakrylowymi (np. kleje cyjanopan B-4 i B-6 produkcji |§|jg wej). Współczynnik bezpieczeństwa przyjmuje się x_R = 2-H5 dla obciąg statycznych i x_R = 6-r-lO dla cykli odzerowo-tętniących.

Na rys. 3.19 przedstawiono różne rodzaje połączeń klejonych.

IV. POŁĄCZENIA WCISKOWE

17. Połączenia wtłaczane

Charakterystyka i klasyfikacja połączeń wciskowych. Połączenia wciskowe należą do spoczynkowych połączeń sprężystych, utworzonych przez siły sprężyste, które powstają wskutek odkształcenia elementów spowodowanego różnicą ich wymiarów (wciskiem). Połączenia wciskowe są w zasadzie nierozłączne, wykonane dokładnie mogą być jednał rozłączane bez niszczenia części.

Wcisk W (czyli ujemny luz) jest to dodatnia różnica średnicy zewnętrznej d_2l czopa i średnicy wewnętrznej oprawy (rys. 4.1) przed zmontowaniem połączenia (zawsze jest > d^)

W = d_zi d^    (1)

Po zmontowaniu wcisk wywołuje odkształcenia sprężyste części łączonych i docisk na powierzchni styku, który pozwala przenieść za pomocą tarcia siłę osiową albo moment skręcający.

Przy małej średnicy czopa (niekiedy poniżej 6 mm, np. w mechanizmach precyzyjnych) stosuje się również wtłaczanie z bardzo dużym wciskiem, związane ze znacznym przekroczeniem granicy plastyczności materiału. W przypadku materiałów ciągliwych (np. mosiądz, stal), gdy nawet duże _/ przekroczenie granicy plastyczności nie powoduje zniszczenia, uzyskuje się w ten sposób połączenia bardzo pewne i o dużej wytrzymałości.

Rozróżniamy następujące rodzaje połączeń wciskowych:

— połączenia bezpośrednie (rys. 4.1 i 4.2) i pośrednie; w połączeniach pośrednich stosuje się łączniki wewnętrzne (rys. 4.6) lub zewnętrzM (tp¹ 4.4 i 4.5);    ^

— zależnie od kształtu powierzchni styku części można rozróżniaćjf łączenia walcowe (rys. 4.1, 4.2 i 4.4) oraz stożkowe;

Kys. 4.1. Połączenie wciskowe: a) czop 1 przed zmontowaniem połączenia, || oprana 2 przed zmontowaniem połączenia, c) połączenie czopa i oprawy po zmontowaniu, d) naprężenia w elementach połączenia zmontowanego

— zależnie od sposobu montażu rozróżnia się połączenia: wtłaczane, roztłaczane, skurczowe, rozprężne i kombinowane.

• Połączenie wtłaczane (rys. 4.2) uzyskuje się przez wtłoczenie czopa do otworu oprawy lub przez nasadzenie oprawy na czop. Wtłaczanie części dużych wykonuje się najczęściej za pomocą prasy hydraulicznej, części małych — za pomocą praski ręcznej lub młotka. Ścięcia krawęda ułatwiają montaż połączenia (rys. 4.1).

Połączenie roztłaczane stosuje się np. przy roztłaczaniu rur kotłowych.

1 - Połączenie skurczowe (rys. 4.4) uzyskuje" się przez nagrzanie oprawy w piecu gazowym lub elektrycznym (albo w kąpieli olejowej,, ńp. przy nasadzaniu łożysk tocznych). Wskutek ogrzania.otwór w oprawie rozszerza się, co umożliwia swobodne wsunięcie czopa. Po ostygnięciu i skurczeniu się oprawy powstaje potrzebny docisk.

■ Połączenie rozprężne uzyskuj e się przęz oziębienie czopa w spirytusie lub acetonie ochłodzonym za pomocą tzw. „suchego lodu” (temperatura ok. —70°C) lub skroplonego powietrza (ok. — 190°C). Połączenia rozprężne stosuje się przy osądzaniu części małych (np. tulejek) w częściach dużych (np. w kadłubach maszyn).

Połączenie kombinowane uzyskuje się przez jednoczesne zastosowanie kilku wymienionych sposobów, np. przez wtłaczanie, pod prasą uprzednio nagrzanej oprawy lub przez jednoczesne nagrzanie oprawy i oziębienie czopa.

W połączeniach wtłaczanych stosuje się smarowanie powierzchni styku za pomęcą łoju lub oleju rzepakowego z dodatkiem talku. Zabezpiecza to przed zatarciem i umożliwia wielokrotne łączenie i rozłączanie bez osłabienia złącza. W połączeniach rozprężnych przy oziębianiu w skroplonym powietrzu nie można stosować oleju, gdyż grozi to wybuchem. Również nie można go .stosować w połączeniach skurczowych przy nagrzewaniu powyżej temperatury zapłonu oleju (300-r-400°C). Wówczas także utlenia się metal, co sprzyja zatarciu powierzchni przy rozłączaniu.

Wciskowe połączenia bezpośrednie'często zabezpiecza się np. za pomocą kołków stożkowych, umieszczonych osipwo na walcowej powierzchni styku obu , części łączonych. Płytki rowek śrubowy na poili