DSC00797 (6)

]

I

i

i

i

?

t

(

\

wierzchni kolka umożliwia podczas wbijania ujście powietrza z_e gj_e 1^f otworu kolkowego.    ®°

Do ogólnych zalet połączeń wciskowych należą:

—    prostota, łatwość i taniość wykonania (w produkcji masowej)

—    zbędność elementów pomocniczych,

—    dobre centrowanie (środkowanie) części łączonych,

—    duża obciążalność złącza, również przy obciążeniach zmiennych i udarowych.

—    rozłączność złącza.

Wadami są:

—    zależność siły połączenia od tolerancji wykonawczych i od wartości współczynnika tarcia,

—    niepewność połączenia, związana ze znacznym rozrzutem produkcyjnym, powodująca konieczność stosowania kłopotliwych i nietechnolo-gicznych zabezpieczeń dodatkowych w przypadkach niepewnych,

—    wrażliwość na zmiany temperatury (w przypadku różnych materii-łów),

—    duże naprężenia montażowe, niebezpieczne dla materiałów kruchych,

—    trudność montażu i demontażu,

—    znaczny spadek wytrzymałości zmęczeniowej wywołany spięte niem naprężeń.

Duże zalety połączeń wciskowych powodują dziś coraz większe ich rozpowszechnienie.

Obliczanie walcowego połączenia wtłaczanego. Siła wzdłużna F obciążająca złącze nie powinna przekroczyć siły tarcia T w złączu. Stąd wiru-nek obciążalności złącza wtłaczanego

Akader J łm.Sfl WY# MECHAM

F ^ [L-p-K-d' q_

gdzie: u — współczynnik tarcia ślizgowego,

p — najmniejszy wymagany nacisk powierzchniowy na powierzchni styku,

S = a'd’1 — pole walcowej powierzchni styku,

d, l — średnica i długość powierzchni styku.

Na podstawie warunku 2 obliczymy wartość wymaganego docisku

p> m

(2)

(3)

W przypadku obciążenia złącza momentem skręcającym M, warun** obciążalności złącza przedstawia się następująco

M,<T

Stąd

(5)

Jeżeli złącze jest obciążone jednocześnie siłą wzdłużną F i momentem skręcającym AT„ wówczas wymagany docisk

(6)

P" =j/p¹+(p^/)²

Na podstawie zależności 3, 5 lub 6, znając obciążenie i wymiary złącza, można wyznaczyć wartość wymaganego docisku, albo znając wartość docisku i zakładając stosunek Ud, można wyznaczyć średnicę powierzchni styku.

Walcowe połączenia wtłaczane stosuje się dziś w granicach średnic d = 0,1 mm-r-10 m. Stosunek l/d przyjmuje się zwykle równy 0,5-f-l^, a najczęściej 0,7-M. W przypadku dużego stosunku Z/d stosuje się wybranie (podtoczenie) w środkowej części długości powierzchni styku lub obniża się wartość obliczeniową współczynnika tarcia ślizgowego.

Obliczeniowa wartość współczynnika, tarcia ślizgowego we wzorach 2-r5 przyjmuje się dla stali i żeliwa p. = 0,08 przy połączeniach wtłaczanych oraz p = 0,14 przy połączeniach skurczowych i rozprężnych. Jeżeli jedna część połączenia jest stalowa lub żeliwna, a druga — mosiężna lub brązowa, przyjmuje się p = 0,05.

Montażowym wciskiem skutecznym (wciskiem obliczeniowym, rzeczy-

Iwistym) W połączenia wtłaczanego nazywamy sumę odkształceń sprężystych powierzchni styku czopa i otworu po zmontowaniu. Jego wartość jest związana z naciskiem powierzchniowym p na powierzchni styku następującą zależnością, która wynika z tzw. zadania Lamćgo¹)

gdzie: Cj i c, — współczynniki

(8)

(9)

d — średnica walcowej powierzchni styku po złączeniu;

JEj, E_z — moduł Younga (sprężystości wzdłużnej) materiałów czo-

pa i oprawy; dla stali E — 2,1 ¹ 10® MPa, dla żeliwa E = = 0,9 ¹10⁵ MPa, dla stopów miedzi E = 0,85¹10® MPa;

^ł) Zadanie Lamćgo wchodzi w zakres wyższego kursu wytrzymałości materiałów i dotyczy zagadnienia naprężeń i odkształceń w walcowym naczyniu grubościennym, obciążonym ciśnieniem wewnętrznym i zewnętrznym.

113

1

Części maszyn — cz. I