DSC00818

—    wzmagają ekspresje niektórych receptorów powierzchniowych, np. receptorów dla fragmentu Fc przeciwciał,

—    aktywują makrofagi,

—    wzmagają fagocytozę,

—    indukują ekspresję innych cytokin (np. IL-1, IL-6, czynnika martwicy nowotworu a).

Interferony wykazują działanie przeciwnowotworowe bezpośrednie i pośrednie. Działanie

bezpośrednie polega na hamowaniu proliferacji i pobudzaniu różnicowania komórek nowotworowych, a rzadziej, na bezpośrednim oddziaływaniu cytotoksycznym na te komórki.

Choć interferon nie okazał się cudownym lekiem przeć i wno wotworowym i podawany sam nie jest na ogół skuteczniejszy od tradycyjnych metod leczniczych, to wydaje się bardzo obiecujący w połączeniu z innymi metodami terapii.

Interferony zaczynają znajdować zastosowanie w leczeniu niektórych chorób wirusowych, np. wirusowego zapalenia mózgu, wirusowego zapalenia wątroby, wścieklizny, zakażeń cytome-galowirusem, wirusem opryszczki, a także zakażeń wirusowych rogówki i spojówki.

Funkcja makrofagów i granulocytów

Komórki żerne, do któiych należą makrofagi i granulocyty, spełniają bardzo ważną rolę w odpowiedzi immunologicznej i odporności organizmu, szczególnie w odporności przeciwza-kaźnej. Biorą one, przede wszystkim, udział w odpowiedzi nieswoistej, gdyż same nie mają zdolności do precyzyjnego rozpoznawania antygenów. Ściśle współpracują jednak z odpowiedzią swoistą, co umożliwia im np. eliminację mikroorganizmów rozpoznawanych przez przeciwciała. Ponadto, dysponują one określonymi receptorami, które nawet bez udziału przeciwciał umożliwiają im rozpoznawanie drobnoustrojów.

Wstępem do fagocytozy jest rozpoznanie i związanie przez komórkę żerną cząsteczki lub komórki, która ma ulec fagocytozie i otoczeniu jej swymi wypustkami cytoplazmatycznymi. Komórka żerna — poprzez odpowiednie receptory — może rozpoznać bezpośrednio określone struktury w ścianie bakterii, albo rozpoznaje pewne czynniki opłaszczające komórkę bakteryjną i ułatwiające fagocytozę. Taki proces ułatwienia fagocytozy nazywamy opsonizacją, a czynniki ułatwiające i wzmagające fagocytozę nazywamy opsoninami. Najważniejszymi opsoninami są przeciwciała i składniki dopełniacza, dla których komórka żerna ma na swojej powierzchni odpowiednie receptory, a indukowana przez nie fagocytoza określana jest jako immunofagocy-toza (rys. 31.10).

Do innych czynników, które opłaszczają mikroorganizmy i spełniają funkcje opsonin. ułatwiając ich fagocytozę przez komórki żerne, należą również:

—    białko C-reaktywnc, które wiąże pewne fosfolipidy na bakteriach gramdodatnich,

—    białko wiążące mannozę obecną na bakteriach i grzybach,

—    białko wiążące lipopolisacharyd w ścianie bakterii gramujemnych.

Mechanizmy zabijania drobnoustrojów przez komórki żerne można podzielić na tlenowe i pozatlenowe.

Fagocytoza drobnoustrojów wywołuje w komórkach żernych w ciągu kilku sekund pobudzenie procesów oddechowych i powstanie reaktywnych utleniaczy o właściwościach toksycznych, do których należą zarówno toksyczne związki tlenowe, jak i utlenowane halogenki.

Większość reaktywnych związków tlenowych działa w fagolizosomie. Są one toksyczne nie tylko w stosunku do bakterii, ale także grzybów, pasożytów, a nawet komórek nowotworowych.

Do najaktywniejszych należy rodnik hydroksylowy i den singletowy.