DSC00830

FILOZOFIA S O KRAT E J S KA I POSOKRATĘJSKA    1

(V-IV w. p.n.e.)

Wstęp

| Pojawienie się postaci Sokratesa było przełomem w dziejach filozofii starożytnej. Będącej tej pory na pierwszym planie zagadnienia kosmologiczne ustąpiły miejsca zagadnienioj I humanistycznym. Obok pytań o świat pojawiły się pytania o człowieka. Co prawi człowiekiem interesowali się już wcześniej sofiści, ale Sokrates, przeciwstawiając się relatywizmowi, jako pierwszy zainicjował poważną i metodyczną refleksję etyczną Metodą uprawiania filozofii i dochodzenia do prawdy stał się dialog. Jego najwybitniej | następcy, Platon i Arystoteles, nie zrezygnują z zainteresowań kosmologiczny: i przyrodniczych, jednakże w ich dorobku najbardziej cenna okaże się refleksja człowiekiem (zarówno w wymiarze jednostkowym, jak i społecznym) oraz pyffl o dobro definiowane jako filozoficzna cnota. Na problematyce etycznej skupi także cynicy i cyrenaicy.

Za wyraz zainteresowań humanistycznych można też uznać rozwój za|^| psychologicznych, czyli pytań o duszę człowieka, sposób jej funkcjonowańj pośmiertne losy, oraz zagadnień epistemologicznych, w których swą kontynud znalazł spór między sensuałizmem a racjonalizmem.

Trwałym dziedzictwem filozofii europejskiej okazał się idealizm Platona, chód warto zaznaczyć, że w omawianym tu okresie nie było to dominujące stanowił filozoficzne. Dużo bardziej powszechny był materializm, reprezentowany chociaa przez Demokryta, którego atomizm kontynuował co prawda tradycję filozd przedsokratejskiej, ale on sam działał w czasie młodości Platona. Kompromis™ postawę zajął w tej sprawie Arystoteles ze swoją nauką o substancjach.

Wszechstronne zainteresowania Arystotelesa utorowały drogę pod rozwój wi<| specjalistycznych dziedzin nauki, zyskujących coraz bardziej autonomiczny staB w stosunku do filozofii.

W okresie klasycznym do rangi największego ośrodka filozoficznego urosły Ateny; działał Sokrates, tu swoje szkoły założyli Platon, Arystoteles, cynicy i cyrenaicy.

S '

Bifl

Sokr

które

ok. 1

Sofn

woje

anga

sofis

niedc

trud]

się c

ludzi

nich

fałszi

społei

Przed

go m

30 dr

propc

trudź

tylko

znam¹

Pogl

Sokrat

w | Delf oznacz

lud Ipojęder

danej n dobre i

i(eudainu