DSC00856

r

Przedstawienie trzech stanów: rycerstwa, duchowieństwa I i chłopstwa, ilustracja z XIV-

wiecznego francuskiego I nanuskryptu Polityki Arystotelesa.

Zagadnienia polityczne formy ustrojowe

jako zwolennik etyki umiaru. Wśród cnót zwracał szczególną uwagę na roztą (phronesis), która współdziałając z innymi cnotami etycznymi, a także m właściwego wychowania, polegającego na ćwiczeniu zalet duchowych, nabj odpowiednich nawyków i przyzwyczajeń, kształtuje ostatecznie pożądaną* moralną (hexis). W relacjach międzyludzkich dużą rolę odgrywa natomiast prj dzięki której możliwe staje się powstawanie różnego rodzaju więzi | nych i wspólnot, jest ona źródłem miłości macierzyńskiej, małżeńskiej, ma bliźniego i postaw filantropijnych. Jednakże najważniejszą cnotą w życiu i politycznym była sprawiedliwość, która we wspólnocie pełniła dwie podsti funkcje: rozdzielającą według słusznych zasad dobra i zaszczyty oraz wyról niesłusznie poniesione straty.

pagadnien jystoteles jak ię twórczośdi

Sprawiedliwość była zatem prymarną cnotą regulującą życie państwa {polis). B | HM H

państwo Arystoteles pojmował jako najwyższą formę życia społecznego. W przeciwl ₀₍ft,iorcy ol

do Platona nie zajmował się jednak ustrojem idealnego, lecz możliwego systemy polityczne - nie takie, jakie powinny istnieć, tylko takie, jakie rzeczywiśffl czego dowodem przypisywany mu fragment dzida Ustrój polityczny Aten. CiŁ, że jest dóbr bowiem ». według słynnej jego definicji — z natury jest istotą społeczną (polra Podstawowy stworzoną do tego, by żyć we wspólnotie i państwie (anthropos physei politikón H mowa świadczy o tym, że człowiek jest nastawiony na żyde we wspólnotie, która¹ zasady swego funkcjonowania poprzez porozumienie osiągane w dialogu. Cdemfatf⁰⁶².)* i ^mowa jest najwyższe dobro społeczne, czyli zapewnienie szczęścia wszystkim obywatekj ^3ZP^oznaJ^e- ^ze się to możliwe, gdy polis liczy się z naturalnymi potrzebami jednostek, czyli zadj . *iJ ^me zostaje własność prywatna oraz żyde rodzinne. „Państwo - powiadał ArystotM wspólnotą ludzi wolnych". Należy jednak dodać, że prawo do wolnośd nie dotyczy#! dopuszczalne było też niewolnictwo. Inne ważne warunki poprawnego funkcjo® państwa to: dobre prawa, troska o wychowanie i edukację. Powstawało ono, zł

trzy właściwe i trzy zwyrodniał

rystokracja (i owiązanej ze s a pewien cza izczególny ża yłaby monan wspierała się Vyjaśnić nale; wyrodniatą i prawuje poda

rozwijała odj Pięknym jest

le w przeciw ramesis). Każd

zeczywistość nógł też ukazy taje się równie o utożsamieni

ztuki zaczyna

filozofa, wskutek łączenia się mniejszych wspólnot w większe, najpierw w pary 0 _)wQ £if(|[’§||l i mężczyzna, rodzic i dziecko, pan i niewolnik), potem we wspólnoty domowi tworzą gminę i na samym końcu powstaje polis. Dopiero państwo jest g zagwarantować zaspokojenie wszystkich podstawowych potrzeb ludzkich I zł gospodarczą samowystarczalność, czyli tzw. autarkię.

Na podstawie obserwacji i badań Arystoteles doszedł do przekonania, H

mocjonalnego, loralną, duchc Arystoteles di tóra jego zdai ieco mniej uv

trzy podstawowe formy ustrojowe, w zależności od tego, czy władzę spl ^lrzy akompani

jeden człowiek, kilku czy też wszyscy. Każdy taki ustrój występuje w właściwym i zwyrodniałym, i tak monarchia (królestwo rządzone przez władcę) może zamienić się w tyranię (rządy złego, despotycznego

Lrystotelesa prz jedności: akcji, c