DSC01154

korzystniejszy jest wał mimośrodowy. Jego zastosowanie ze względu na ciężar i wielkość zabudowy ograniczone jest w pierwszym rzędzie do pras o mniejszej wielkości skoku. Mimo pewnych wad stosowanie wałów mimośrodowych rozpowszechnia się coraz bardziej.

Warunki pracy wału są szczególnie niekorzystne, gdyż złożony układ obciążeń i nagłe zmiany przekrojów wykorbienia lub mimośrodu powodują duże miejscowe spiętrzenia naprężeń. Wał korbowy jest kosztowną częścią prasy i jego uszkodzenia może spowodować zniszczenie dalszych elementów napędu. Konstrukcja i wykonanie

Ryś. 5.31. Układy wałów stosowane w prasach mimośrodowych: a) wał korbowy jednostronnie łożyskowany, b) wał korbowy dwustronnie łożyskowany, c) wał mimośrodowy

wału wymaga szczególnej uw^gi. Duży wpływ na wielkość obciążeń dopuszczalnych ma ukształtowanie wału w miejscach zmian przekrojów (promienie zaokrągleń przejściowych), właściwe proporcje wymiarowe oraz technologia wykonania, a zwłaszcza jakość obróbki powierzchniowej.

Obliczenia wału mają charakter sprawdzający, trzeba więc określić przewidywane wymiary wału i jego materiał.

Orientacyjne zależności dla wałów dwustronnie łożyskowanych (rys. 5.31b) są następujące

d₀ = 1,4 ]/Pn+2

gdzie:

d₀ — średnica czopów w łożyskach głównych, cm,

P — nacisk nominalny, 1000 kG.

Dalsze wymiary ustala się zależnie od średnicy d₀ : ćLa = 1,3 d₀; l₀ = 2 d₀; 1.4 = 1,5 d₀; b = 0,66 d₀; r = 0,08 d₀.

Dla wałów jednostronnie łożyskowanych (rys. 5.31a) średnicę czopa korby przyjmuje się równą dA = 1,55 }/P_n. Średnica czopa głównego takiego wału zależy od mi-mośrodowości korby e i wynosi d₀f^ da + 2e.

Wały korbowe wykonuje się jako kute ze stali węglowej wyższej jakości 45 lub 55, a dla szczgólnie ciężkich warunków pracy, jak w wałach jednostronnie łożyskowanych ze stali stopowych 35HGS lub 40HN. Po zgrubnej obróbce wały poddaje się normalizowaniu "(ze stali węglowych) lub ulepszaniu cieplnemu. W obróbce wykańczającej czopy są szlifowane i polerowane. Korzystne jest dogniatanie czopów, a zwłaszcza zaokrągleń przejściowych, które powoduje podwyższenie wytrzymałości zmęczeniowej od 20 do 50*/o.

Obliczenia uwzględniające wszystkie warunki wpływające na wytrzymałość wału, a zwłaszcza zmęczenie materiału, są dość złożone i podawane są w literaturze technicznej [33], [53].

Należy podkreślić, że według A. F. Nistratowa 1/3 awarii pras objawia się zniszczeniem lub deformacją wału korbowego, przy czym 55°/o z nich spowodowane jest nieprawidłową eksploatacją. Wśród tej grupy poważną rolę odgrywa nieprawidłowe ustawienie prasy lub narzędzia spowodowane na przykład przy regulowaniu suwaka opuszczaniem go niżej linii zamknięcia matryc, zwłaszcza przy operacjach gięcia z dotłaczaniem i przy dogniataniu i włączaniu prasy bez sprawdzenia wielkości nastawienia. Drugą przyczyną stanowią przeciążenia przypadkowe lub systematyczne. Te ostatnie powodują uszkodzenia o charakterze zmęczeniowym. Główną przy-

czyną jest niesprawność urządzeń zabezpieczających, a zwłaszcza betpicctnik* śoino-wego. Często obserwuje się zastępowanie bezpiecznika płytką wypełniającą przestrzeń w suwaku lub wykonywanie bezpiecznika o zwiększonych wymiarach, aby „nie pękał zbyt często”. Równie częsty jest nieprawidłowy dobór operacji lub nie przestrzeganie wykresu dopuszczalnych nacisków przy jednoczesnym niewłaściwym ustawieniu ci* śnienia powietrza w sprzęgle ciernym.

Mechanizm zmiany wielkości skoku

Nastawny skok suwaka jest charakterystyczną cechą odróiniającą prasy mimośrodu -we od pras innych typów. Konstrukcja mechanizmu zmiany wielkości skoku w dużym stopniu zależy od rodzaju ułożyskowania walu korbowego.

Na rysunku 5.32 pokazano mechanizm zmiany wielkości skoku w prasie Jednostronnie łożyskowanej. Tuleja mimośrodowa 1 umieszczona Jest na czopie korby wału korbowego 2. Tuleja mimośrodowa za pomocą połączenia kłowego związana jest z obsadą mimośrodu 3, połączoną wpustem 4 z wałem. Obrót wału wraz z tuleją powoduje przez korbowód 5 ruch suwaka prasy. Pokręcając nakrętką dociskową 6 wy-zębia się obsadę mimośrodu 3, następnie przekręcając za pomocą drążka tuleję ml-mośrodową 1 względem wału 2 nastawia się żądaną wielkość skoku. Graniczne wielkości skoku określa suma i różnica mimośrodowości wału e, i mimośrodowości tulei e₂. Cyfry wybite na obsadzie mimośrodu pozwalają na odczytanie wielkości nastawionego skoku. Podana zasada zmiany wielkości skoku jest ogólnie przyjęta we wszystkich mechanizmach tego typu.

Rys, 5.32. Mechanizm zmiany wielkości sko-    Rys, 5.33. Mechanizm zmiany wielkości skoku w prasie mlmośrodowej jednostronnie to-    ku w prasie mlmośrodowej dwustronnie łożyskowanej    żyłkowanej

Mechanizm zmiany wielkości skoku w prasie dwustronnie łożyskowuncj z wałem równoległym do przodu prasy pokazano na rys. 5.33. Pierścień zębaty / osadzony Jest przesuwnie na kołnierzu wału korbowego 2 za pomocą dwóch wpustów WyzębJu-nie pierścienia z tulei mimośrodowej odbywa się mlmośrodem 4, za pomocą specjalnego klucza. Zmiana wielkości skoku odbywa się identycznie jak poprzednio.

Na rysunku 5.34 pokazany jest mechanizm zmiany wielkości skoku w prasie dwustronnie łożyskowanej firmy Clearing z walem umieszczonym prostopadle do

24 (ł