DSC00953

XXXVIII proroctwo końca cywilizacji

obłędu, to organizująca się masa dawnych niewolników, kt6* j

rej olbrzymi żołądek i żądza użycia wszystkiego, co dotąd byi₀ | judżk⁰®

jej odjęte, staje się prawem istnienia na naszej, planecie¹⁰. I się I

Witkacy mniemał, że zanik uczuć metafizycznych I Jeśli je< na korzyść ogólnej szczęśliwości jest ontologicznym Inych u prawem, „stałą formułą dla wszelkich Istnień Poszczę-j*¹ gólnych żyjących gromadnie”¹¹. Jego katastrofizm miał §^sP«f i więc wymiar kosmiczny... Często przedstawiał nadche- 1 .    ⁰

dzący kataklizm na wzór wydarzeń, których był świad- j^{nie r}?^z! kiem. Ale w proroctwie, które głosił, należy rozpoznać i⁰²®⁸⁰² coś więcej niż strach przerażonego burżuja (którym j^naIn?8^c pisarz pogardzał). Istotnie, Witkacy dawał wyraz za-fjyM¹ J sadniczej nieufności (jeżeli nie więcej) wobec kierunku,*? ..H¹) w którym podążyła ludzkość od początku mieszczań-1 | skiej epoki przemysłowej. Brzydził się więc zarówno ,

' zrównaniem warstw i klas, jak skutkami rozwoju tech-niki, upodobniającej przedmioty i samych ludzi; za-|j®*£gH równo pierwszeństwem, przyznawanym konsumpcji IL . i organizacji, jak duchową jałowością wielkich metro-W V_?-polii przyszłości. Pod krytyką kultury, jaką przepro-fP^iękEO I wadzał Witkacy, mogliby się podpisać i pogrobowiec]^j^ⁿ® szlachetczyzny, i współczesny hippis — i konserwa-I którzy fi] tywny mieszczanin, i rewolucyjny idealista. Albowiem laby tajei ludzkość — mniemał Witkacy — zmierza do mechanbj^^ zacji szybko, ale krętymi drogami: w różnych społe-Jp^¹^ czeństwach objawiają się rozmaite symptomy końca.] ćtóęki wi Zaś rewolucje przyśpieszają tylko proces, wyznaczony] ^ ^kdłu przez gatunkową konieczność, przez Naturę Macochę]

Jak widać, w myśli Witkacego etyka — rozumianą! poznawać jako zespół reguł społecznego współżycia — rozeszła! jS||g się zupełnie z estetyką i metafizyką, Jeśli za najwyższąSIB® wartość uznać szczęście jak największej liczby, dzieją] Jj|pl|

» NFM, 8. 125. w NFM, s. 122.