DSC01168

- Świnic, foki. niedźwiedzic - mają ich mniej, jedynie jeże i walenie posiadają iełi jeszcze więcej. Ta eeelia w odległej przeszłości była niezwykle cenna dla możliwości przetrwania i rozwoju gatunku ludzkiego. Nasi przodkowie, kiedy zaczęli polować na duże zwier/ęln i wędrowali po dużych przcslrzcniacli w poszukiwaniu pożywienia, musieli stanąć wohec problemu niepewnych zasobów pożywienia. Dcsmoiiu Morris, wybitny biolog, wnikliwy obserwator i znawca natury ludzkiej, opisuje len styl życia w sposób bardzo plastyczny: „obżarstwo lub post". Powstała zatem koniccziiość gromadzenia zapasów żywności. Wobec braku zanirazarck i lodówek nasi przodkowie byli zdani na bardziej naturalne sposoby - ludzki ekwiwalent garbu wiclbh|da, czyli zmagazynowany tłuszcz. Dzięki powiększeniu zawartości tkanki tłuszczowej w okresach obfitości pokaimu nasi przodkowie mogli przeżyć „clmdc lata” -korzystając z własnych zasobów energetycznych.

Zjawisko otyłości nic jest w historii rozwoju ludzkości niczym nowym. Figurka Wenus z Willcndorf. pochodząca sprzed 24 tysięcy lat, przedstawiająca niebywale otyłą kobietę, dowodzi, że otyłość występowała .już w epoce kamiennej. Podobne figurki, wykonane w czasach prehistorycznych, znajdowano w całej Europie, na bliskim Wschodzie i w północnych rejonach Azji. Morris przypuszcza, żc miały one znaczenie magiczne: noszono je przy sobie w okresach głodu, aby przywrócić czasy obfitości. Starożytni lekarze, jfn.in.

I lipokrates, zwracali uwagę na niebezpieczeństwo zdrowotne związane z otyłością i przekazywali swoim pacjentom zalecenia zmierzające do ograniczenia ciężaru ciała. W czasach nowożytnych otyłość nie była rzadkością wśród uprzywilejowanych ekonomicznie i społecznie waistw ludności, nie stanowiła wszakże zjawiska o charakterze społecznym.

Rozpowszechnienie otyłości w Polsce i w innych krajach

Dopiero po zakończeniu drugiej wojny światowej, początkowo w najbardziej zamożnych krajacli o wysokim poziomic rozwoju technologicznego i szybko rosnącej zamożności społeczeństwa, a później także w innych państwach, problem otyłości stał się coraz bardziej powszechny: W połowic lat osiemdziesiątych w większości krajów europejskich odsetek osób otyłych (I3MI > 30) przekraczał (jy2S» (wyniki Programu WHO MON1CA). W Wielkiej Brytanii w ciągu zaledwie 10 lal odsetek osób otyłych wzrósł z 8 do 15%. Najnowsze dane USA wskazują, żc co trzeci Amerykanin w wieku powyżej 25 lat jest otyły, tzn. waży ponad 20% więcej, niż wynosi jego optymalny ciężar dala. Mimo żc *70% dziewcząt w wieku 14-21 lat stosuje rozmaite diety, na otyłość cierp; 21% nastolatków (wg Hamera i Copclanda 1999).

n) klasa anti M

75

71.1 f M.l

MJ;

tlf

70

rSi

063:13.4

653

GO

6*

bj

GO

• ljt

V

ł.

P

■o

p>

/•

55 _

!*•

1

Yr

lg_24    25.34    35-44    45-54    5554    IB-C4

Wiek

Obecnie, /.daniem wielu autorów, można mówić o prawdziwej epidemii olylości, klór-i 7.;itacza cora7. szersze kręgi, obejmując setki milionów mieszkańców-naszego globu. Epidemia otyłości misilii się także w krajach Europy Środkowej i Wschodniej, m.in. na Węgrzech, w Czechach i Słowacji, na Ulwie, w Rosji i niestety również w Polsce.

Liczne badania epidemiologiczne przeprowadzane w latach dziewięćdziesiątych w Polsce wskazuj.) na znac/nc rozpowszechnienie nadwagi i olylości. Wśród dorosłych ^niej.zkańców dużych miast odsetek osób z nadwag i otyłością sięga (ffi-70'^)oEÓIu mężczyzn i kobiet. Wskazują na to ttt.iit. najbardziej zitanc i najezt*scicj cytowane w piśmiennictwie polskim badania zespołu Rywika i wsp., wykonane w ramach międzynarodowego programu MONICA pod auspicjami Wl IO. Badania te dotyczyły mieszkańców prawobrzeżnej Warszawy i okolic Tarnobrzega. Badania własne wykonane w 1990 i 1995 r. wśród mieszkańców Lodzi w ramach programu CISDI Wl IO (ogółem zbadano ponad 4000 losowo dobranych mężczyzn i kobiet w wieku 18-64 lal) wykazały niewielki wzrost występowania nadwagi i olylości

t>) W-.Łaiti* OMI

Wiek

Hyc. IO.I. /.iiiiany musy ciula (a) i wskaźnika UMI (l>) /. wiekiem w populacji kolm-t /e śimlimiskii wielkomiejskiego (1/hIź IW5, N = M20) Dailania własne, K. Qi.il.is i wsp. (I')***))