DSC01266 (6)

wykonawców, którzy na mocy prawa i hierarchicznego porządku podlegają jakiejkolwiek władzy.

Lecz jak, uniewinniając prawo, można by rozgrzeszyć tamtych drugich ludzi, tego nie pojmują.

Przecież prawo nie przymusza ich do zabójstwa, lecz zostawia im swobodą działania. Toteż wolno im nie zabijać nikogo w obronie tych rzeczy, których strata może ich dotknąć wbrew ich woli i których z tego powodu nie powinni kochać. Co się tyczy życia, to może ktoś nie jest pewny, czy dusza nie traci go równocześnie ze zniszczeniem ciała.¹ Ale jeżeli może być odebrane, należy je lekceważyć; jeżeli zaś nie można go odebrać, zbyteczne są obawy. Nikt chyba nie wątpi, że czystość, jako cnota, _p należy do samej duszy; stąd wniosek, że i jej nie zdoła wydrzeć przemoc nierządnika.¹

A więc to wszystko, cokolwiek zamierzał odebrać człowiek, którego zabijamy, nie jest całkowicie w naszej mocy. Nic rozumiem zatem, jak możemy nazywać to własnością. Toteż nie ganią wprawdzie prawa, które pozwala zabijać takich ludzi, lecz nie widzą, jak mógłbym bronić ich zabójców.

13. A. Daleko trudniej mnie zrozumieć, dlaczego szukasz obrony dla ludzi, których żadne prawo nie traktuje jako winowajców.

E. Może żadne, lecz z tych praw, które mają zewnętrzną postać i mogą być czytane przez ludzi. Bo nie wiem. czy nic obowiązuje ich jakieś potężniejsze a głęboko ukryte prawo, jeżeli Opatrzność Bożo rozciąga władzą na wszyst- '¹ ko bez wyjątku. W jaki sposób bowiem mogą być wobec niej wolni od grzechu ci, którzy splamili się zabójstwem człowieka, broniąc rzeczy zasługujących na lekceważenie? Wydaje mi sią więc, że i tamto prawo, spisywane dla utrzymania społeczeństwa w karności, słusznie pozwala na takie postępowanie i również słusznie Opatrzność Boża karze za nie. To ludzkie prawo bowiem podejmuje sią karać te przestępstwa, których ukaranie wystarcza do za- » pewnienia pokojowych stosunków między ludźmi nieuświadomionymi i które nie przekraczają ludzkich kompetencji;

1

   Por. O n teśmiertei noict dony S. 14 ns.

*    Por. Dc ctottolo 04 I. M. |d4o AucnSjm caai samobójstwo

w obronie ciyttoirt dlatego. M cnota, mimo Mramnla dala, jest rrieutr¹-c»lna, Jak dlujto wola nla skłoni «Kj do afta.    97