29198

Reakcja państwa na nieprzestrzeganie prawa

Sankcja - sposób zachowań się władzy publicznej w przypadku niezrealizowania norm prawnych. Sankcja związana jest z normami postępowania.

Sankcje mają charakter socjologiczny, rozróżnia się dwa podstawowe rodzaje:

-» sankcja rozsiana - krytyczny osąd niezgodnego z prawem postępowania przez opinię publiczną lub jej część, wyraża dezaprobatę społeczną wobec przestępstwa, może przyjąć formę bojkotu, potępienia i pogardy,

-> sankcja skupiona - odnosi się do zorganizowanego przez państwo działania bezpośrednio na osobę popełniającą wykroczenie. Wyróżniamy trzy rodzaje sankcji skupionych za nieprzestrzeganie norm prawnych:

1)    sankcja karna (represyjna) - Jrolega na pozbawieniu podmiotu ważnych dla niego

dóbr jest ona stosowana za dokonanie czynów niebezpiecznych, zabronionych przez prawo. Polega na wymierzeniu pewnego zła, pewnej dolegliwości. Istotą jest ażeby sprawca dokonał pewnego rachunku. Kara wymierzona osobie winnej ma powstrzymać inne osoby od naruszania prawa (prewencja ogólna). Ma też powstrzymać osobę ukaraną od naruszania prawa w przyszłości (prewencja szczególna). Kara ma zatem spełniać określoną rolę wychowawczą, musi być także wyrażona tak aby przekraczanie norm prawa było dla adresata normy nieopłacalne.

Kara polega na pozbawieniu podmiotu dóbr: wolności, praw obywatelskich, prawa wykonywania zawodu, prawa pozbawienia życia.

-> występuje w procesie karnym

2)    sankcja egzekucji - polega na przymusowym wykonaniu zachowania

wymaganego przez normę prawn^ polega na zmuszeniu adresata normy, który jej nie przestrzegał, do zrealizowania takiego stanu rzeczy, jaki powinien powstać w wyniku dobrowolnego przestrzegania normy. Procedura wymuszająca do przywrócenia stanu prawa może być długa (egzekucja komornicza - wymuszenie na dłużniku uregulowania świadczenia) i kosztowna.

Państwu nie zależy na zadaniu adresatowi normy określonej przykrości. Zależy mu jedynie na tym, aby stan rzeczy zgodny z normą został zrealizowany.

-> występuje w prawie cywilnym i administracyjnym

3)    sankcja nieważności

dotyczy różnych stosunków prawnych, konwencjonalnych; związana jest z czynnościami umownymi, regulowanymi przez prawo (np. związek małżeństwa)

-> występuje w prawie cywilnym i rodzinnym

warunki dokonania tych czynności:

-> konstytutywne - warunki, których nie przestrzeganie powoduje nieważność ex tunc - unieważnienie od momentu złamania prawa ex nunc - unieważnienie od momentu wydania decyzji -> konsekutywne - przestrzeganie ich nie jest niezbędne