DSC01310

14 RACHUNKOWOŚĆ: OBOWIĄZEK CZY POTRZEBA

e)    analityczna, umożliwiająca pogłębione badania i ocenę składników majątki ku oraz sytuacji majątkowej, finansowej i wyniku finansowego,^

f)    pianistyczna, stwarzająca podstawy do opracowania założeń dotyczący^H przyszłości,

RYSUNEK l.l • Proces informacyjny rachunkowości

g) optymalizacyjna, sprzyjająca dokonywaniu racjonalnych wyborów decyzyjnych.

W konkretnej sytuacji zakres funkcji pełnionych przez rachunkowość zależy od użytkownika i jego potrzeb.

1.3. Struktura systemu rachunkowości

Wypełniając funkcję informacyjną, rachunkowość dostarcza informacji obligatoryjnych oraz fakultatywnych.

Obligatoryjne wymagania informacyjne wobec rachunkowości wynikają z przepisów prawa, a w szczególności prawa bilansowego. W jej prowadzeniu znajdują zastosowanie międzynarodowe i krajowe regulacje rachunkowości, o których będzie mowa w drugim rozdziale. Podsystem rachunkowości funkcjonujący w sposób wyznaczony przez prawo bilansowe jest określany mianem rachunkowości finansowej. W jej prowadzeniu znajdują zastosowanie międzynarodowe i krajowe standardy rachunkowości. Głównym celem rachunkowości finansowej jest terminowe sporządzanie obowiązkowych sprawozdań finansowych. Zawarte w nich informacje zaspokajają głównie potrzeby odbiorców zewnętrznych. Wykorzystanie sprawozdań finansowych przez użytkowników wewnętrznych jest natomiast ograniczone z powodu znacznego uogólnienia i niewielkiej częstotliwości. Zgodnie z przepisami sprawozdania te są sporządzane na koniec roku.

W jednostkach gospodarczych, oprócz obligatoryjnej rachunkowości finansowej, na potrzeby zarządzania może być tworzony podsystem określany jako rachunkowość zarządcza. Jest to podsystem o zindywidualizowanym charakterze, dostosowany do informacyjnych potrzeb zarządzania daną jednostką gospodarczą. Nie ma on obligatoryjnego charakteru. Jednostki tworzą ten system dobrowolnie w sytuacji, gdy informacje dostarczane przez rachunkowość finansową nie wystarczają do rozwiązywania problemów decyzyjnych. Może to być spowodowane wspomnianą już nadmierną ogólnością tych informacji, a także zbyt małą ich częstotliwością lub niedostosowaniem do potrzeb konkretnego użytkownika. Głównym celem rachunkowości zarządczej jest dostarczanie informacji nie tylko zaadresowanych do określonego użytkownika, ale wręcz dotyczących określonego problemu decyzyjnego z jednoczesnym wskazaniem na optymalne jego rozwiązanie, a więc podanie wariantu decyzyjnego, który jest najkorzystniejszy.

Zestawienie najważniejszych różnic obu omówionych podsystemów rachunkowości jest zawarte w tablicy 1.2, a powiązania między nimi są przedstawione na rysunku 1.2. Warto jednocześnie podkreślić, że w jednostkach może funkcjonować monosystem rachunkowości zaspokajający jednocześnie potrzeby użytkowników zewnętrznych i wewnętrznych. Spotyka się go głównie w małych jednostkach.