DSC01311 (5)

; ją pojąć. Zrozumiana przez człowieka, nie zmienia się i nie przechodzi w niego, niby jakiś pokarm. Nasze błędne sądy nie przynoszą jej uszczerbku. To człowiek jest w błędzie tym głębiej, im mniej ją widzi. Ona zaś trwa zawsze praw-' dziwa i nieskazitelna.

21.    A. Niewątpliwie masz słuszność. Widzę, że jako człowiek dobrze obznaj miony z tymi sprawami, prędko znalazłeś przykład. Jeżeli jednak powie ci ktoś, że pojęcia liczbowe zostały wyryte w naszym umyśle nie same przez się, lecz za pośrednictwem tych przedmiotów, z którymi stykamy się przez zmysły ciała; że mają to być jakby jakieś obrazy wszystkich rzeczy widzialnych, co odpowiesz? Czy łjędziesz podzielał ten sąd?^ł

E. Bynajmniej. Jeżeli nawet poznałem liczby dzięki zmysłom ciała, nie mogłem pojąć dzięki nim zasady dzielenia i dodawania liczb. Tylko światło umysłu pozwala mi zaprzeczyć temu, kto podaje 'im błędny wynik dodawania lub odejmowania. I nie wiem, jak długo będzie trwało to, z czym stykam się przez zmysły cielesne, to jest niebo, ziemia i wszystkie inne ciała, które dostrzegam w ich granicach. Natomiast siedem i trzy daje dziesięć nie tylko teraz, lecz zawsze. Nie było i nie będzie takiego czasu, żeby siedem i trzy nie tworzyło dziesięciu. Jak powiedziałem, ta niezniszczalna prawdziwość stosunków liczbowych jest wspólna dla mnie i dla każdego, kto rozumuje.

22.    A. Nie sprzeciwiam się, ponieważ odpowiedziałeś zgodnie z prawdą, posługując się zupełnie pewnymi dowodami. Ale bez trudu przekonasz się, że zmysły cielesne nie poznały nawet samych liczb. Pomyśl, że każda liczba bierze nazwę od ilości zawartych w niej jednostek, na przykład, jeżeli jedynka mieści się w niej dwa razy, liczba nazywa się dwójką, jeżeli trzy razy — trójką, jeżeli dziesięć razy — dziesiątką. Stąd pochodzą nazwy wszystkich liczb w ogóle, wyrażające tyle jednostek, ile ich mieści liczba. A ten, kto ma prawdziwe pojęcie jedności, rozumie z pewnością, że nie można dostrzec jej

*    Przyjmując aprioryczny charakter liczb (prawdziwość liczb n!e pochodzi ze zmysłów, lec/, jest wyryta w myśli naszej) Auzuatyn odrzuca arystoteleaowską abstrakcją Jako metodą poznania. Por. notą Teoria Utt-

*    Por. O nieśmiertelności duszy 5 ns.; Przeciw akademikom 1, Si O muzyce 6. 35 ns. Szczególnymi cechami każdej prawdy są: koniecznote.

132 niezmienność i wieczność (por. E. GUson, dz. cyt. 15).