DSC01391

temat grzechu i wolnej woli. Jeżeli trudno ci spamiętać wszystko, zapamiętaj przynajmniej tę krótką myśl: cokolwiek jest przyczyną woli, jeżeli nie można oprzeć się temu, ustępstwo nie jest grzechem; jeżeli zaś można oprzeć się, nie ustępujmy, a nie zgrzeszymy. A może ta przyczyna wprowadza w błąd, kiedy nie mamy się na baczności? W takim razie bądźmy ostrożni, żeby nas nie zmyliła. A może jest tak podstępna, że nie może ustrzec się przed nią? Jeżeli tak jest, nie ma grzechu. Któż bowiem grzeszy przez to, przed czym nde może uchronić się w żaden sposób? A przecież grzechy istnieją, czyli można ustrzec się.¹

Czy nieświadomość usprawiedliwia orzech

51. Ale ganimy także pewne czyny popełnione nieświadomie i uważamy, że należy je naprawić. Przykłady na to znajdziemy w Piśmie świętym, które opiera się na Bożym autorytecie. Apostoł na przykład mówi: „Dostąpiłem miłosierdzia, ponieważ działałem bezwiednie." ² Mówi także Prorok: „Nie pamiętaj moich grzechów, popełnionych w młodości i nieświadomie."³ Widocznie także i to, co czynimy pod przymusem, zasługuje na naganę,⁴ kiedy człowiek chce czynić dobrze, a nie może. Bo skąd pochodzą takie słowa: „Nie czynię dobra, którego chcę, ale zło, którego nie chcę, to czynię",⁴ „Ciało... pożąda przeciw

i Zdanie, na które powoływali sl<3 pclaglnnie; por. Retraetattonea 1, •, 5. W De natura et gratia 80 Augustyn zwraca uwagę Peloglusza na, to, że ustrzec ale przed grzechem można tylko z pomocą Bożą; w prze- . clwnym razie bowiem nie mogliby Am y slą modlić słowami: Nie wódź nas na pokuszenie.'*

Por. i Tym. 2, 13.

• Bo jest zawinione w przyczynie, a to tćwnlsl Auf|ustyn i. Naturą grzechu obejmuje on również niemożność dobrego azta-

PS. 24, 7.

zła w konkretnym wypadku, narolątność.

»źna utożsamiać naszego pojęcia grzechu Z J!S*si2af lulicTtum op. tmperf. 1. 104—105; Philips, dz. cyt. 80—81.

grzęch

tania, nieznajomość chu, tak Iż nie można

i

■kim. Por. Contra lultonum op. lmp«r/. ._r.^P--_;. -    ______

211

Nie brak jednak 1 przeciwników tej Interpretacji, por. J. M sus bach, da. cyt. 2. !»• 227.

• Rzym. T, 13.