R. LXII. O doskonałości aniołów w bycie łaski i chwały 121
Boga, o ile jest z wolnej woli, jest zasługujący, a o ile dosięga celu, jest używaniem szczęśliwości. Lecz wydaje się, że i to nie jest odpowiedniem, gdyż wolna wola nie jest wystarczającą przyczyną zasługi: stąd czyn może być zasługującym odnośnie do tego, że jest z wolnej woli, tylko o ile otrzymuje formę od łaski, nie może zaś równocześnie otrzymywać formy od łaski niedoskonałej, która jest początkiem zasługiwania, i od łaski doskonałej, która jest początkiem używania. Stąd nie wydarzyło się, by było możliwem, iżby równocześnie używał szczęśliwości i by ją sobie wysługiwał.
I dlatego lepiej będzie powiedzieć, że anioł zanim został zbawiony, posiadał łaskę, przez którą zasłużył na szczęśliwość.
Odpowiedź na pierwszy zarzut. Trudność w czynieniu dobrze nie pochodzi u aniołów z jakiejś przeciwności czy przeszkody ze strony sił naturalnych; lecz z tego, że jakieś dobro jest ponad siły natury.
Odpowiedź na drugi zarzut. Anioł nie zasłużył na szczęśliwość naturalnem zwróceniem się do Boga, lecz zwróceniem się przez miłość nadprzyrodzoną, która jest z łaski.
Odpowiedź na trzeci zarzut jest jasną z tego, co już powiedziano (w corpus paragrafu).
§ 5. CZY ANIOŁ OTRZYMAŁ SZCZĘŚLIWOŚĆ NATYCHMIAST PO JEDNYM CZYNIE ZASŁUGI.
Do piątego paragrafu tak przystępujemy.
Zarzut pierwszy. Wydaje się, że anioł nie otrzymał szczęśliwości natychmiast po jednym czynie zasługującym. Dobrze czynić jest bowiem trudniejszą rzeczą dla człowieka, niż dla anioła. Lecz człowiek nie otrzymuje nagrody odrazu po jednym czynie. Zatem także i anioł n:e otrzymuje.
Zarzut drugi. Oprócz tego anioł mógł wykonać jakiś czyn natychmiast w pierwszym początku swego stworzenia i w jednej chwili, skoro także ciała naturalne zaczynają się poruszać w pierwszej chwili swego stworzenia, a gdyby ruch ciała mógł nastąpić w jednej chwili, tak, jak czyny umysłu i woli, to miałyby ruch w pierwszej chwili swego stworzenia. Jeśli więc anioł zasłużył na szczęśliwość jednem poruszeniem swej woli, to w pierwszej chwili swego stworzenia zasłużył na szczęśliwość. Jeśli