DSC01581

procesu artystycznego i dokonujących się w nim przekształceń, które wy, kraczają poza przyzwyczajenia odbiorców. Wyraźne wskazanie w nazwie na rok 1968 stwarza dodatkowe niebezpieczeństwo, o którym pisze J. Błoński. Ogranicza kompleksowość sytuacji kulturowo-społecznej i artystycznej wyłącznie do wydarzeń marcowych, a więc do utożsamienia faktu społecznego z faktem artystycznym. Istniejący między nimi związek nie jest prostym związkiem tożsamości ani też bezpośredniego wynikania. Wydaje się więc, że nazwa „Nowa Fala” jest bardziej pojemna niż określenie „pokolenie 68” i lepiej oddaje różnorodność tego zjawiska.

Prace na temat kategorii pokolenia w badaniach literackich, między innymi W. Diltheya, K. Mannheima, J. PeterSena, K. Wyki, M. Głowińskiego i J. Maciejewskiego, wyraźnie dążą do ograniczenia wieloznaczności tego terminu, by uczynić z niego kategorię wyjaśniającą przemien-ność zjawisk literackich. W tym celu starano się określić zespół uwarunkowań, których spełnienie pozwala uznać pewną grupę pisarzy za pokolenie bądź grupę pokoleniową. Warunki te określają następujące wyznaczniki: wspólnota metrykalna, wspólne przeżycia pokoleniowe, wspólnota debiutu, wspólnota walki z reprezentantami wcześniejszych kierunków literackich. Zaistnienie pokolenia literackiego jest uzależnione znacznie silniej od dynamiki życia literackiego, istniejących programów, nurtów i tendencji oraz od przemian kulturowo-społecznych niż od biologicznego rytmu przemian generacji⁵.

Patrząc z tej perspektywy, Nowa Fala jest pokoleniem literackim, w którym można wyróżnić kilka grup poetyckich. Stąd słusznie stwierdza M. Szulc-Packalćn, że nie można traktować Nowej Fali jako grupy literackiej, ponieważ to różne grupy składały się na jej obraz całościowy. Pod koniec lat sześćdziesiątych dominowały cztery ośrodki: Wrocław, Poznań, Kraków, Łódź, a po 1971 roku jeszcze Katowice (członkowie grupy Kontekst byli początkowo związani z Poznaniem i Krakowem, gdzie studiowali). Mówiąc o ośrodkach dominujących w ruchu nowo-falowym, nie należy również przeceniać roli grup w kształtowaniu się wspólnej poetyki, i to nie tylko z punktu widzenia wzorów literackich oraz strategii, z których wychodzili^{1 2 3 4}.

Świadomie grupowy charakter miała grupa Teraz i później grupa Kontekst. Grupy literackie istniejące w Poznaniu, Łodzi i Wrocławiu skupiały poetów niekiedy luźno z sobą związanych. Grupa literacka to zespół najczęściej poetów, których łączą wspólne cele literackie i który dąży do realizowania wspólnych zamierzeń. Rozpoczynają zwykle dzia-

1

por. K. Wyka: Pokolenia literackie. Kraków 1977; J. Maciejewski:

2

Kategoria pokolenia w badaniach literackich. W: tenże: Przedburzowcy. Z pro

3

blematyki przełomu między romantyzmem a pozytywizmem. Kraków 1971.

4

* Por. A. K. Waśkiewicz: Formy obecności..., s. 60, 61.