DSC02176

wieku z teorią polskiego Oświecenia pozwoliło na stwierdzenie ą_u. między nimi zbieżności, z których zresztą pewne wywodzą się z pogląd*    _r

starożytnych, przede wszystkim Horacjusza.    |g|    WĘM

Po rozbiorach, w okresie pseudoklasycyzmu, Kopczyński zmienia    r

przychylny stosunek do neologizmów, czemu daje wyraz w rozprawce /?    i

prawa błędów... krytykując między innymi nowe terminy filozoficzne, ty    ;

chęć tę dzieli z ówczesnymi teoretykami języka, Czartoryskim, SniackcjkjjJ i E. Słowackim, a przyczynami jej były: wzmożona troska o czystość język, w warunkach niewoli narodowej, reakcja na nieudolne nowatorstwo ora? jeżeli chodzi o terminologię z zakresu filozofii — niechęć i niezrozumienia nowszej filozofii niemieckiej.

Jako praktyk Kopczyński zajmuje się tworzeniem nowych terminów gramatycznych, zrywając z dotychczasowym zwyczajem makaronizowania Jednocześnie jednak na około 260 używanych przez siebie terminów tylko 60 przejmuje z wcześniejszych gramatyk pisanych po polsku. Nowe terminy Kopczyńskiego są przeważnie neosemantyzmami. Innowacje wyrazowe i słowotwórcze w obrębie poszczególnych kategorii gramatycznych tworzone są według jednakowego wzoru słowotwórczego, przy pomocy produktywnych powszechnie formantów. Mało jest między nimi złożeń.

Funkcja neologizmów wyraża się w polszczeniu terminologii pochodzenia obcego i w uściślaniu znaczeń używanych poprzednio terminów polskich, poza tym wyrazy wprowadzane przez Kopczyńskiego są krótsze i poręczniejsze w użyciu. Niektóre wreszcie innowacje znaczeniowe i wyrazowe weszły do języka gramatyki wraz w nowymi pomysłami naukowymi autora.

Praktyka Kopczyńskiego w zakresie tworzenia nowych wyrazów zasadniczo odpowiada jego teorii. Z nielicznymi wyjątkami były to wyrazy utworzone zgodnie z normą słowotwórczą języka i istotnie potrzebne. Należy zaznaczyć jednak, że prawie wszystkie powstały w czasach Oświecenia, kiedy ich twórca nie był jeszcze takim bezwzględnym purystą, jakim okazał się później.

* * *

Należałoby jeszcze zbadać, czy terminologia Kopczyńskiego utrzymała się na stałe w językoznawstwie polskim. Na 115 pojęć zestawionych przeze mnie w grupie A pozostało w użyciu około 90 terminów, w tym 50 terminów Kopczyńskiego, to znaczy przeszło połowa. Ponadto utrzymało gę sporo terminów zestawionych przeze mnie w grupie B, i to niekiedy w znaczeniu odbiegającym od intencji twórcy terminu, jak np. końcówka Wszystkie terminy używane przed Kopczyńskim i zachowane do dzisiaj sta-