DSC02519 (6)

5.3. Majątek trwały 189

Opłata leasingowa (czynsz) uiszczana przez korzystającego w tej formie leasingu składa się z:

I raty kapitałowej (analogia do spłaty kredytu), która stanowi spłatę wartości przedmiotu leasingu (jej wysokość zależy przede wszystkim od czasu trwania umowy leasingowej oraz przyjętej metody opłaty);

•    odsetek według ustalonej stopy oprocentowania z tytułu kredytu rzeczowego w postaci przedmiotu leasingu, który udziela finansujący korzystającemu;

•    ewentualnie innych składowych kosztów (np. kosztów manipulacyjnych, premii za ryzyko itp.).

Obok regulowania stanu zasobów środków trwałych bardzo ważnym zagadnieniem jest ich wykorzystanie. Im jest ono pełniejsze, tym wyższe są rozmiary produkcji i niższe koszty przypadające na jednostkę wyrobu. Wpływ wykorzystania majątku trwałego na wyniki finansowe przedsiębiorstwa jest tym intensywniejszy, im wyższe jest techniczne uzbrojenie pracy, które wyraża się stosunkiem środków trwałych (Af) do wielkości zatrudnienia (Z) i jest relacją obrazującą substytucję pracy żywej pracą uprzedmiotowioną. Lepsze wykorzystanie posiadanych zasobów środków trwałych daje przedsiębiorstwu możliwość bezinwestycyjnego zwiększania rozmiarów produkcji. Wyróżnia się pojęcia intensywnego i ekstensywnego wykorzystania środków trwałych. Ekstensywność wykorzystania środków trwałych (przede wszystkim maszyn i urządzeń) mierzy się czasem ich pracy. Im więcej godzin dziennie pracuje określona maszyna lub urządzenie, tym wyższe jest jej ekstensywne wykorzystanie. Miarą intensywności wykorzystania jest liczba produktów (lub ich elementów) wykonywanych przez maszynę lub urządzenie w jednostce czasu [Leśniak 1998, s. 220].

Wykorzystanie środków trwałych winno być optymalne, a więc takie, które zapewni przestrzeganie racjonalnej ich eksploatacji. Bardzo ważna jest właściwa gospodarka konserwacyjno-remontowa. Zaniedbania w tej dziedzinie mogą prowadzić do nadmiernego, przedwczesnego zużycia i konieczności wycofania środków trwałych przed upływem normatywnego okresu ich eksploatacji. Optymalna gospodarka środkami trwałymi polega na stworzeniu warunków maksymalnego ich wykorzystania przy równoczesnym zagwarantowaniu utrzymania tych środków we właściwym stanie technicznym.

' Zasoby środków trwałych ulegają zmniejszeniu w wyniku ich likwidacji. Najczęściej podlegają jej środki trwałe całkowicie zużyte fizycznie i moralnie. Tempo i skala likwidacji w dużej mierze decydują o strukturze wieku środków trwałych i ogólnym poziomie technicznym parku maszynowego przedsiębiorstwa. Zbyt niska lub zbyt wysoka skala likwidacji przynosi straty wynikające z nieprawidłowego wykorzystania pracy. Obiekty zbędne przedsiębiorstwo powinno sprzedać (na organizowanych w tym celu giełdach i przetargach) bądź też je wydzierżawić lub oddać w leasing. Należy podkreślić, iż przedsiębiorstwa ponoszą koszty wynikające z samego faktu posiadania środków trwałych. Należą do nich przede wszystkim koszty: amortyzacji, konserwacji i przeglądów okresowych, utrzymania służby konserwacyj-