DSC02544 (5)

\ / 7

Hr -■<*

•*>:    gff .f

WSTĘP

Grażyna powstała w 1822 roku. Pisał ją Mickiewicz częściowo zapewne w Szczorsach, gdzie korzystał z bogatych zbiorów bibliotecznych Chreptowiczów, częściowo w Kownie, gdzie przebywał jako nauczyciel. Sądząc z listów do przyjaciela, Jana Czeczota, praca nad poematem nie szła mu łatwo. W jednym z nich, z września 1822 r., skarżył się, że powieści skończyć nie może: „wiersze wyciągam jak druty żelazne i nie wiem, czy za tydzień, skończyć potrafię”.¹ A kiedy już rzecz zakończył, stwierdzał ze smutkiem: „Skończyłem powieść i dzisiejszej nocy (bezsennej!) trochę przepisałem. Jest to pierwsza robota, której skończenie nic mię nie cieszy, bo po większej części klepana invita Minerva”.²

Przypisy, jakimi poeta opatrzył swój utwór, wyraźnie świadczą, że korzystał on z licznych źródeł historycznych o dziejach Litwy. I tak np. sięgnął Mickiewicz do starej kroniki Macieja Stryjkowskiego, studiował dzieło pisarza niemieckiego Kotzebuego o historii Prus, wertował jeszcze inne źródła i materiały naukowe, które kazał sobie przesyłać do Kowna. Poza tym rozczytywał się w literaturze pięknej, między innymi w Byronie, w Jerozolimie wyzwolonej Tassa, w utworach Kochanowskiego i Niemcewicza.

Grażyna powstała w okresie, kiedy normy estetyki klasycznej zaczęły ustępować poetyce romantyzmu. Do literatury przenikały już nowe tematy i nowe formy literackie zaczęły wypierać dawniejsze. Pojawiły się w literaturze nowe nazwiska poetów angielskich — Byrona i Waltera Scotta, których wpływ na europejską twórczość poetycką okazał się

* A. Mickiewicz: Dzieła, Warszawa 1955, t. XIV, Listy, cz. I, s. 193.

| j. _w., «. 210, 211. Invita Miner na — przy niechęci Minerwy, tj. bez natchnienia.

5