DSC02813 (5)

RAMKA 12.1 (cd.)

Praca pana Genain nie była szczególnie wymagająca, toteż większość czasu spędzał na pidu i demonstrowaniu przed rodziną swoich lęków i obsesji. Bał się zwłaszcza włamania, więc chodził przez cały czas po domu z załadowaną strzelbą. Kiedy dziewczynki weszły w wiek dojrzewania, bał się, że ktoś je wykorzysta seksualnie albo zgwałd, jeśli on nie będzie z najwyższym poświęceniem i zaangażowaniem strzegł ich niewinnośd. Narzucił więc córkom surowe rygory, nadzór i ograniczenia, które utrzymywał aż do wybuchu choroby. Pragnął obserwować je w czasie ubierania i rozbierania, a nawet podczas zmieniania podpasek higienicznych. Sam był rozwiązły seksualnie i molestował co najmniej dwie ze swoich córek.

Pani Genain dorównywała mężowi pod względem skupienia uwagi na seksie. Dostrzegała ona oznaki seksualnośd oraz zagrożeń seksualnych w najbardziej niewinnych sytuacjach, ignorując zarazem rzeczywiste zachowania seksualne we własnym domu. Kiedy dziewczynki skarżyły się jej na seksualne awanse ojca, odpowiadała, że on po prostu wystawia ich cnotliwość na próbę; jeśli się opierają, to wszystko jest w porządku. Masturbująca się Hester była dla niej prawdziwym derniem, tym bardziej że w wieku dwunastu lat wprowadziła w tajniki wzajemnej masturbacji Iris, ku obopólnemu zadowoleniu. Najwyraźniej nie znajdując lepszego sposobu rozwiązania tego problemu, rodzice - za problematyczną radą lekarza - usunęli dziewczynkom łechtaczki. Ten drastyczny środek nie doprowadził jednak do zmiany obyczajów.

Hester miała pierwszy atak choroby w szkole średniej, w wieku osiemnastu lat. Nora - w wieku dwudziestu. Iris .rozpadła się na kawałki”, mając dwadzieścia dwa lata. My-ra, która zachowała największą niezależność od patologicznych rodziców, zachorowała dopiero w wieku dwudziestu czterech lat. Co ważne, Nora, Iris i Myra zachorowały wkrótce po tym, jak mężczyzna czynił każdej z nich natarczywe, .niewłaściwe awanse”. Wstępne obrazy kliniczne zaburzeń były do siebie zbliżone. Przeważała postać niezróżnicowana choroby, z płynnością objawów oraz przewagą oznak pozytywnych.

Pomimo początkowego podobieństwa, przebieg choroby różnił się znacznie u każdej z czterech sióstr, a różnice te można było przewidzieć na podstawie stosunków panujących w rodzinie. W momencie ukazania się raportu Rosenthala z 1963 roku Myra pracowała, wyszła za mąż i miała się dobrze. Nora leczyła się poza szpitalem. Iris przechodziła od stanów ciężkich zaburzeń do okresów względnej poprawy, podczas których mogła pozwolić sobie na krótkie pobyty poza szpitalem. Hester przebywała przez cały czas w szpitalu w stanie ciężkiej psychozy, uznawana za „beznadziejny przypadek".

Dzięki zawodowej rzetelności personelu NIMH oraz Da-vida Rosenthala, który interesował się tą nieszczęsną rodziną z powodów ludzkich i naukowych, dwadzieścia lat po wydaniu pierwszego raportu ukazał się następny (DeLisi i in., 1984; Mirsky i in., 1984; Sargent, 1982a). Stan zdrowia sióstr, mających w tym okresie około 50 lat był zbliżony do tego sprzed 20 lat. Myra urodziła dwoje dzieci i miała się dobrze. Pozostałe trzy kobiety mieszkały w domu z matką. Nora w dalszym ciągu była w lepszym stanie niż Iris i Hester. Wszystkie cztery przez cały czas przyjmowały leki. Nawet najbardziej nękana chorobą Hester do pewnego stopnia zrobiła na przekór ponurym prognozom.

Co ciekawe, nowe techniki badań neurologicznych wykazały, że centralny układ nerwowy Nory miał podobne uszkodzenia, co Hester, a jednak przebieg jej choroby był znacznie lżejszy niż Hester, a nawet Iris. Możliwe, że wczesne złączenie Iris z Hester było niewłaściwe (przynajmniej w wąskim, przyjętym tutaj sensie) i szkodliwe dla Iris. W każdym razie przebieg choroby każdej z sióstr był inny, mimo identycznego materiału genetycznego.

Mamy więc cztery identyczne genetycznie kobiety chore na schizofrenię. Przebieg choroby każdej z nich był jednak inny pod względem ciężkości objawów, ich uporczywości oraz ostatecznych rezultatów. Niezgodności te trzeba przypisać różnicom środowiskowym, włączając w to środowisko wewnątrzmaciczne, decydujące prawdopodobnie o drobnych odmiennościach w momencie porodu. Bez wątpienia Hester, najbardziej upośledzona biologicznie i od początku gorzej traktowana przez rodziców, miała najtrudniejsze warunki do żyda. W ślad za nią szła jej „siostra bliźniaczka” - Iris. Choroba uczyniła w ich wypadku największe spustoszenia. Myra była ulubienicą rodziców i w najmniejszym stopniu doświadczała ich wątpliwej „opieki”, częściowo dzięki swojej większej niezależnośd i pewności siebie. Nora pod tym względem była na drugim miejscu, ale miała nieszczęśde być „faworytą” swojego rozpustnego ojca. Jak się później okazało, miała uszkodzony centralny układ nerwowy (niezrównoważoną szybkość przemian metabolicznych w różnych obszarach mózgu) w stopniu porównywalnym do Hester. Choć stan zdrowia Nory nie był taki dobry jak Myry, to jednak zdecydowanie lepszy niż dwóch pozostałych sióstr. Widać stąd, w jak wielkim stopniu los człowieka kształtowany jest przez wpływy środowiska, nawet w wypadku schizofrenii.