DSC03334 (4)

112 Hinduizm

(mazhbi) sikhami i wyraźnie odróżniano od wyższych Dalici zaczęli więc tworzyć własne społeczności rdigZ przejmując postaci i symbole religijne, które w ich mniem,’ niu mogą potwierdzić ich człowieczeństwo i uwolnić od ucisku. Różne grupy pendźabskich dalitów zaczęły utożsamiać się z Walmikim (słynnym narratorem Ramajany) i czcić Rawidasa (niedotykalnego poetę bhakti), dzięki cze-mu wyrosły wokół nich organizacje religijne.

Odwracanie symboli i tradycji hinduizmu jako forma protestu nie jest niczym nowym. Przez stulecia na południu Tndii ci, którzy nie wchodzili w skład najwyższych kast, przyjmowali wywrotową, drawidyjską tożsamość kast niższych, opowiadając Ramajanę z Rawaną jako głównym bohaterem oraz Ramą (który reprezentuje północnoindyjski, bramiński punkt widzenia) jako bohaterem negatywnym. Kobiety wiejskie, jak wspomnieliśmy w rozdziale 4, miały własne wersje tej historii, sprzeczne z bardziej ortodoksyjnymi jej interpretacjami.

Protesty kobiet zwykle różniły się od wystąpień dalitów ze względu na pozyq'ę, jaką mają one w społeczeństwiehin-duskim, a w szczególności w rodzinie. Kobiety są odseparowane od siebie nawzajem poprzez odgrywane role:^ córid--synowej, matki-teściowej. Niemniej pieśni, które śpiewają, i historie, które opowiadają na forum rodziny, tworzą czpto przestrzeń pozwalającą na odrzucenie status quo_y dającą okazję do narzekań i kpin. Także w rytuałach, które nie wymagają obecności bramina, to kobiety są ekspertam^H

Ruchy neohinduskie założone przez kobiety i dla kobiet, takie jak sekta utworzona dla uczczenia pamięci Sarady Devi, nierzadko kwestionowały miejsce kobiet w rodzinie hinduskiej, zachęcając je do porzucenia jej i wybrania drogi ucznia lub ascety. Ruch znany obecnie pod nazwą Brahms Kuman, założony w latach trzydziestych przez mężczyffl| zwanego Dada Lekhraj, wszedł w konflikt z rodzinamlswo-ich pierwszych członkiń, ponieważ zachęcał do wstrzemf^B liwości i miłości aseksualnej. Członkinie Brahma Kumati nie protestują otwarcie przeciwko seksualnemu i fizyczńijJ

|iP molestowaniu kobiet w rodzinie, lecz oferują inne rozwiązanie, dążąc do stopniowej przebudowy więzi rodzin-Inych poprzez jogę oraz powstrzymywanie się od alkoholu Keksu.

K Powyższe przykłady pokazują, że protesty religijne kobiet | Idalitów przybierają wiele form, począwszy od poszukiwania religijnych i świeckich dróg, skończywszy na pozostaniu | « obrębie hinduizmu przy jednoczesnym dążeniu do przejmowania jego symboli, podważania jego struktur oraz przekształcania tradycji. Powróćmy teraz do pytania posta-pdonego na początku rozdziału: nadal jest mało prawdopodobne, aby kobieta lub dalit zostali w najbliższej przyszłości ■zaakceptowani w roli śankaraćarjóto, chociaż kwestia rów-Iności duchowej 1 materialnej stanowi z pewnością przed-Łniot dyskusji, i to nie tylko wśród samych kobiet czy dali-pw, lecz również w głównym nurcie hinduizmu. Rodzi się :tym samym problem dharmy hinduskiej w postaci, w jakiej dostała ona wyrażona w ortodoksyjnych tekstach, takich jak [ Manusmrytu Czy w hinduizmie możliwe jest osiągnięcie równouprawnienia bez radykalnej zmiany nauczania dotyczącego czystości i nieczystości, a także natury i obowiązków kobiet oraz niedotykalnych? Do problemu dharmy hinduskiej powrócimy w ostatnim rozdziale, a teraz zajmiemy się kolejnym wyzwaniem dla hinduskiej tożsamości — rozprzestrzeniam^^^ się hinduizmu poza Indie.